असे म्हटले जाते की राजकारणी कधीही निवृत्त होत नाहीत. पण आयुष्यभर राजकीय वादळे सांभाळल्यानंतर, दिग्गज नेतेही कधीकधी निवांत आयुष्याचा विचार करतात. केंद्रीय गृह मंत्री अमित शाह, भारतातील सर्वाधिक व्यस्त आणि सक्रिय नेत्यांपैकी एक, यांनी बुधवारी आपल्या निवृत्तीनंतरच्या आयुष्याविषयी एक खूप वैयक्तिक दृष्टिकोन उघड केला.
शाह, जे सहकार मंत्रालयाचे मंत्रीही आहेत, भारतीय राजकारणात आणि भारतीय जनता पक्षात (भाजप) एक महत्वाची भूमिका बजावत आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींसारखेच, अथक कार्यकर्ता म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या 60 वर्षीय शाह यांनी, राजकारणानंतरचे आयुष्य कसे असेल यावर विचार मांडून अनेकांना आश्चर्यचकित केले.
राजस्थान, गुजरात आणि मध्य प्रदेशातील महिला व कार्यकर्त्यांशी संवाद साधताना शाह म्हणाले, “मी ठरवले आहे की निवृत्तीनंतर उर्वरित आयुष्य वेद, उपनिषदे आणि नैसर्गिक शेती यांना समर्पित करणार आहे.”
जरी त्यांनी हिंदू धर्मग्रंथांच्या अभ्यासाबद्दल अधिक सविस्तर सांगितले नाही, तरी शेतीबाबत त्यांनी भरपूर उत्साही विचार मांडले.
शाह म्हणाले की, रसायनांनी पिकवलेले गहू कर्करोग, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि थायरॉईड अशा गंभीर आजारांना कारणीभूत ठरतात.
“रसायनयुक्त खतांमध्ये पिकवलेला गहू अनेकदा कर्करोग, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि थायरॉईडच्या समस्यांना कारणीभूत ठरतो. पूर्वी आपल्याला याबद्दल माहिती नव्हती. रसायनमुक्त अन्न खाल्ल्यास औषधांची गरजच भासणार नाही,” असे शाह यांनी अहमदाबादमध्ये सहकार संवाद या कार्यक्रमात सांगितले.
नैसर्गिक शेती केवळ रोग कमी करत नाही तर उत्पादनक्षमता वाढवते असेही त्यांनी नमूद केले.
“मी माझ्या स्वतःच्या शेतात नैसर्गिक शेती करतो, आणि उत्पादन जवळपास दीडपट वाढले आहे,” असे गृह मंत्र्यांनी सांगितले.
शाह यांनी नैसर्गिक शेतीच्या पर्यावरणीय फायद्यांवरही भर दिला. “जेव्हा जोरदार पाऊस पडतो, तेव्हा पाणी शेतातून वाहून जाते. पण सेंद्रिय शेतीत एकही थेंब बाहेर जात नाही — तो जमिनीत मुरतो. कारण नैसर्गिक शेतीत पाण्यासाठी नैसर्गिक मार्ग तयार होतात. रसायनांच्या अत्याधिक वापरामुळे हे मार्ग नष्ट झाले आहेत,” असे त्यांनी सांगितले.
हे ही वाचा:
गर्भावस्थेत व्यायाम, सॉना बाथ, गरम पाण्याचा वापर सुरक्षित
कोटामध्ये सुरू होणार ‘नमो टॉय बँक’
रासायनिक खतांच्या दुष्परिणामांवर शाह यांनी खेद व्यक्त केला.
“गांडुळे नैसर्गिक खत तयार करतात. पण रासायनिक खतांनी त्यांना मारून टाकले आहे. हे जीव म्हणजे निसर्गातील युरिया, डीएपी (डाय-अमोनियम फॉस्फेट), आणि एमपीके (मोनोपोटॅशियम फॉस्फेट) चे नैसर्गिक कारखाने आहेत,” असे शाह म्हणाले.
कार्यक्रमात त्यांनी मंत्री म्हणून आपल्या प्रवासावरही भाष्य केले आणि सहकार मंत्रालय त्यांना किती जवळचे आहे, हे सांगितले.
“जेव्हा मला देशाचा गृह मंत्री बनवले, तेव्हा सर्वांनी सांगितले की मला अतिशय महत्वाचे खाते मिळाले आहे. पण ज्या दिवशी मला सहकार मंत्री पद देण्यात आले, त्या दिवशी मला वाटले की मला खूप मोठी जबाबदारी देण्यात आली आहे — जी शेतकरी, गरीब, गावं आणि जनावरांसाठी काम करते,” असे त्यांनी सांगितले.