धावपळीच्या जीवनशैलीत बहुतांश लोक तणाव आणि विविध आरोग्य समस्यांना सामोरे जात आहेत. अशा परिस्थितीत योग केवळ शारीरिक आरोग्य मजबूत करत नाही, तर मानसिक शांतताही देतो. त्याचाच एक भाग म्हणजे जानुशीर्षासन जे तणाव कमी करण्यासोबत शरीर लवचिक बनवते. ‘जानुशीर्षासन’ हा संस्कृत शब्द असून ‘जानु’ म्हणजे गुडघा आणि ‘शीर्ष’ म्हणजे डोके. हा बसून केला जाणारा योगासन आहे, ज्यामध्ये डोके गुडघ्याला लावण्याचा प्रयत्न केला जातो. हा आसन बहुतांश लोक करू शकतात; मात्र पाठदुखी असलेले रुग्ण आणि गर्भवती महिलांनी विशेष काळजी घ्यावी.
आयुष मंत्रालयाच्या माहितीनुसार, जानुशीर्षासन दंडासनात बसून केला जातो. त्यात एक पाय दुमडून टाच पेरिनियमजवळ ठेवली जाते, पुढे वाकून डोके गुडघ्याला स्पर्श करण्याचा प्रयत्न केला जातो. यामुळे शरीर लवचिक होते आणि मन शांत होते. हे एक प्रभावी योगासन असून ते तणाव कमी करते, मणक्याला आणि हॅमस्ट्रिंग स्नायूंना ताण देते, पचन सुधारते आणि मानसिक शांतता प्रदान करते. आयुर्वेदानुसार, हे आसन मणका, खांदे, कंबर आणि मांडी यांना लवचिक व मजबूत बनवते. तसेच पाठदुखीमध्येही आराम देते.
हेही वाचा..
गोळी लागून सेनेच्या ज्युनियर कमिशन्ड ऑफिसरचा मृत्यू
सोन्या-चांदीच्या किमतींनी सर्व विक्रम मोडले
पंतप्रधान मोदींच्या नेतृत्वाने मी खूप प्रभावित
पंतप्रधान मोदी करणार ‘राष्ट्र प्रेरणा स्थळा’चे उद्घाटन
करण्याची पद्धत : दंडासनाच्या स्थितीत बसावे. दोन्ही पाय पुढे ताणून ठेवावेत आणि मणका सरळ ठेवावा. उजवा पाय दुमडून टाच डाव्या मांडीच्या आत ठेवावी. आता श्वास सोडत पुढे वाकावे. डाव्या पायाच्या बोटांना पकडण्याचा प्रयत्न करावा आणि डोके डाव्या गुडघ्याकडे न्यावे. आपल्या क्षमतेनुसार या स्थितीत थांबून खोल श्वास घ्यावा. नंतर हेच दुसऱ्या बाजूने करावे. सुरुवातीला स्ट्रॅप किंवा उशीचा आधार घेता येतो. सुरुवातीला हे आसन योगतज्ज्ञांच्या सल्ल्यानेच करावे. तसेच अलीकडे शस्त्रक्रिया झाली असल्यास किंवा कोणत्याही गंभीर आजाराने त्रस्त असाल तर हे आसन करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा किंवा थोडा काळ टाळावे.