शरीरात रक्त आणि पेशी मिळून संपूर्ण शरीराला पोषण पुरवतात आणि प्रत्येक अवयव नीट काम करण्यास मदत करतात. पण रक्तात अशुद्धी आल्यास शरीर अनेक आजारांना आमंत्रण देतो. आयुर्वेदात याला ‘रक्तदूषा’ म्हटले आहे. रक्त दूषित झाले तर शरीराचा प्रत्येक भाग प्रभावित होतो.
रक्त शुद्ध ठेवणे अत्यंत गरजेचे आहे. घरच्या काही सोप्या, नैसर्गिक पदार्थांनी हे शक्य आहे:
-
आंवला: सर्दीच्या हंगामात सहज उपलब्ध. सकाळी उपाशीपोटी खाल्ल्यास किंवा त्याचे चूर्ण गुनगुणीत पाण्यात घेता येते.
-
तुलसी: घरात सहज मिळणारी औषधी वनस्पती. एंटीऑक्सिडंट, एंटी-इंफ्लेमेटरी आणि एंटीबॅक्टेरियल गुणांनी रक्त शुद्ध करते आणि रोगप्रतिकारक क्षमता वाढवते. तुलसीची चहा किंवा काढा घेता येतो.
-
नीम: पानांपासून दातणपर्यंत उपयुक्त, सकाळी उपाशीपोटी पान चघळता येते.
-
हळद: रोजच्या आहारात उपयुक्त, घाव भरते तसेच रक्त शुद्धीमध्ये मदत करते. हळदीतील करक्यूमिन विषारी पदार्थ बाहेर काढतो.
-
मंजिष्ठा: जड जड औषधी, रक्त शोधक म्हणून ओळखली जाते, त्वचेला निखार आणते आणि चांगल्या केसांसाठी उपयुक्त.
-
त्रिफळा चूर्ण: आंवला, हरण, बहेऱ्याचा मिश्रण, पचन सुधारते, आंत साफ करते आणि रक्तात पोषण पोहचवते.
-
चिरायता: कडवट आणि कसैली, पण रक्त शुद्धीसाठी उत्कृष्ट.
-
इतर: गिलोय, गाजराचा रस, चुकुंदराचा रस आणि गुडमार देखील फायदेशीर आहेत.