कोलेस्ट्रॉल आपल्या शरीरासाठी एक महत्त्वाचा घटक आहे, कारण तो पेशींच्या निर्मितीमध्ये, हार्मोन्सच्या संतुलनात आणि व्हिटॅमिन-डी तयार करण्यात मदत करतो. पण जेव्हा याचे प्रमाण आवश्यकतेपेक्षा जास्त वाढते, तेव्हा हेच घटक शरीरासाठी घातक ठरते. वाढलेला कोलेस्ट्रॉल रक्तवाहिन्यांमध्ये साचून ब्लॉकेज, हृदयरोग आणि स्ट्रोकसारख्या गंभीर आजारांचे कारण बनू शकतो. आयुर्वेदानुसार, कोलेस्ट्रॉलला ‘मेद धातु विकार’ म्हटले जाते. शरीरात चरबी (फॅट) वाढते आणि पचनाग्नी कमकुवत होते, तेव्हा हा विकार उद्भवतो.
कोलेस्ट्रॉल वाढण्याची प्रमुख कारणे म्हणजे तळलेले आणि जंक फूड खाणे, जास्त तेल आणि तूपाचे सेवन, शारीरिक हालचालींचा अभाव, ताणतणाव, धूम्रपान, मद्यपान आणि अपुरी झोप. वय वाढल्यावर शरीराची चयापचय क्रिया मंदावते, त्यामुळे शरीरात चरबी साचू लागते. आयुर्वेदात यासाठी अनेक नैसर्गिक आणि घरगुती उपाय सांगितले आहेत. त्यापैकी लसूण सर्वात प्रभावी मानला जातो. सकाळी उपाशीपोटी २-३ कच्च्या लसणाच्या पाकळ्या खाल्ल्याने रक्त पातळ होते आणि वाईट कोलेस्ट्रॉल (LDL) कमी होतो.
हेही वाचा..
वर्षभरानंतर शेफाली वर्माचा पुनरागमन!
समुद्र हा शतकानुशतके मानवतेचे प्राचीन महामार्ग
बुमराहला तयारीची कला माहितेय : सूर्यकुमार
दोन मतदार नोंदणींबद्दल प्रशांत किशोर यांना निवडणूक आयोगाकडून नोटीस
आवळा यकृत (लिव्हर) मजबूत करतो आणि शरीरात फॅट साचू देत नाही. एक चमचा सुक्या आवळ्याचा चूर्ण कोमट पाण्यासह दररोज घ्यावा. मेथीदाणेही अतिशय फायदेशीर आहेत — एक चमचा मेथीदाण्याचे चूर्ण सकाळी उपाशीपोटी घेतल्याने शरीरातील चरबीचे शोषण कमी होते. त्याचप्रमाणे धण्याचे दाणे उकळून त्याचे पाणी दिवसातून दोनदा प्यायल्यास कोलेस्ट्रॉल नैसर्गिकरीत्या घटतो. गिलोय आणि काळी मिरी यांचे समान प्रमाणात चूर्ण करून दिवसातून दोनदा घेतल्यास शरीरातील विषद्रव्ये कमी होतात आणि लिव्हर मजबूत होते.
यासोबतच जीवनशैलीत बदल करणे अत्यावश्यक आहे. दररोज किमान ३० मिनिटे चालणे, योग किंवा प्राणायाम करणे, तणावापासून दूर राहणे आणि पुरेशी झोप घेणे — हे सर्व कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात ठेवण्यास मदत करते. धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा, आणि लिफ्टऐवजी शक्यतो जिन्यांचा वापर करा. आहारात ताजे फळे, हिरव्या भाज्या, संपूर्ण धान्ये आणि ओट्स यांचा समावेश करा. जर कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण खूप वाढले असेल, तर काही आयुर्वेदिक औषधे जसे अर्जुन चूर्ण, त्रिफळा चूर्ण आणि योगराज गुग्गुळ यांचे सेवन फायदेशीर ठरते.