हिवाळा सुरू झाला की जाड जॅकेट, स्वेटर आणि उबदार कपडे वापरात येतात; मात्र डोके झाकण्याकडे अनेकजण दुर्लक्ष करतात आणि नकळत आपल्या आरोग्याशी खेळ करतात. टोपी घालणे किंवा डोके झाकणे हे आजच्या तरुणांना फॅशनमध्ये अडथळा वाटतो, म्हणून ते अनेकदा कान आणि चेहरा उघडे ठेवतात. अशा वेळी शरीराचे तापमान नियंत्रित करणे कठीण होते. वैद्यकीय शास्त्र आणि आयुर्वेद दोन्हीही मानतात की कानांमार्फत शरीराला लागणारी थंडी शरीरावर सर्वाधिक परिणाम करते.
कान हा आपल्या शरीरातील अत्यंत संवेदनशील अवयव आहे. त्यावर थेट थंड हवा लागल्यास शरीर आजारी पडू शकते आणि मेंदू तसेच हृदय प्रणालीवर परिणाम होऊ शकतो. कारण कानांवर संरक्षणासाठी आवश्यक अशी स्नायू किंवा चरबी नसते. कानांच्या त्वचेखाली तंत्रिकांचे जाळे असते; त्यावर थंड हवा आदळली की संपूर्ण शरीराच्या तापमानावर परिणाम होतो आणि विविध त्रास निर्माण होतात. कानांचा थेट संबंध मेंदूशी असतो. कानांवर लागणारी थंड हवा मेंदूतील नसांवर परिणाम करते, ज्यामुळे डोकेदुखी होऊ शकते. मेंदूच्या नसांमध्ये उत्तेजना निर्माण होऊन परिस्थिती गंभीर झाल्यास चक्कर येणे किंवा बेशुद्ध पडणेही शक्य आहे. कानांच्या मागील बाजूस ‘फेशियल नर्व्ह’ असते, जी चेहऱ्यातील रक्ताभिसरण नियंत्रित करते. जर कानामागे थंड हवा जोरात लागली तर या नर्व्हमध्ये सूज येऊ शकते, ज्यामुळे चेहऱ्याचा पक्षाघात (फेशियल पाल्सी) होण्याचीही शक्यता असते. हा तात्पुरता पक्षाघात असू शकतो, ज्यात चेहरा किंवा जबडा अडकलेला वाटतो.
हेही वाचा..
मुंबई पालिका निवडणूक : भाजपची ६६ उमेदवारांची यादी
निर्मला सीतारामन यांच्याकडून नितीन नबीन यांना शुभेच्छा
ऑस्ट्रेलियामध्ये भारतीय निर्यातीवर शून्य शुल्क
आयुर्वेदानुसार कानांचा संबंध वात दोष आणि पचनक्रियेशीही असतो. कानांवर थंड हवा लागल्यास पोटाशी संबंधित त्रास होऊ शकतात, जसे की गॅस, पोटात कळ येणे आणि अपचन. उच्च किंवा कमी रक्तदाब असलेल्या व्यक्तींनी विशेषतः कान झाकून ठेवावेत, कारण कानांमार्फत शरीरात जाणारी थंडी नसांचे आकुंचन घडवते आणि रक्तवाहिन्यांवर दाब वाढतो, त्यामुळे बीपी वाढण्याची किंवा घटण्याची शक्यता असते. म्हणूनच हिवाळ्यात नेहमी कान झाकून ठेवावेत आणि रात्री झोपण्यापूर्वी हलक्या कोमट तेलाने कानांच्या मागील त्वचेवर हलकी मालिश करावी. यामुळे तंत्रिका तंत्र शांत राहण्यास मदत होते.