हिवाळ्यात सायनुसायटिसची समस्या अनेकांना त्रास देते. चांगली गोष्ट म्हणजे औषधांसोबत योग व प्राणायामामुळेही यात मोठी दिलासा मिळू शकते. सायनुसायटिस ही अत्यंत वेदनादायी समस्या आहे. नाकाभोवतीच्या हाडांमध्ये असलेल्या पोकळ जागांमध्ये (सायनस) सूज किंवा इन्फेक्शन झाल्यास चेहरा जड वाटणे, डोकेदुखी, नाक बंद होणे आणि कफ साचणे यासारखे त्रास होतात. हे प्रामुख्याने विषाणू, बॅक्टेरिया किंवा अॅलर्जीमुळे होते.
मोरारजी देसाई नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ योगाच्या मते, काही विशेष आसने, प्राणायाम आणि शुद्धीक्रिया नियमित केल्याने सायनुसायटिसपासून सुटका मिळू शकते. या क्रियांनी सायनस स्वच्छ होतात, कफ बाहेर पडतो व सूज कमी होते. संस्था जलनेती क्रिया, भ्रामरी प्राणायाम, गोमुखासन यांसारख्या आसनांचा खास सल्ला देते.
हेही वाचा..
‘ग्रॅप’ धोरणावर न्यायालयाने सुनावणी नाकारली
पंतप्रधानांनी राष्ट्रहिताचे निर्णय घेतल्यास सर्वजण एकदिलाने सोबत
ऑपरेशन सागर बंधू : श्रीलंकेकडून आभार
सुरक्षा उपायांसाठी मिळाले ४० लाख
प्रमुख योगाभ्यास- जलनेती क्रिया- कोमट खारट पाणी एका नाकपुडीतून टाकून दुसऱ्यातून बाहेर काढतात. त्यामुळे सायनसची साफसफाई होते. आठवड्यातून २-३ वेळा करणे योग्य. भ्रामरी प्राणायाम- डोळे-कान बंद करून भुंग्याचा आवाज काढल्याने कंप निर्माण होतो आणि साचलेला कफ मोकळा होतो. कपालभाती- गाने श्वास सोडण्याच्या या क्रीयेमुळे सायनस खुलतात आणि शरीरात ऑक्सिजनचा पुरवठा वाढतो. नाडीशोधन प्राणायाम – दोन्ही नाकपुड्यांतून आळीपाळीने श्वास घेणे- सोडणे; यामुळे नाकाच्या नलिकांचा समतोल राखला जातो.
सूत्रनेती – पातळ रबर नळी नाकातून घशापर्यंत नेऊन खोलवरची साफसफाई केली जाते. तज्ञांच्या मार्गदर्शनाखालीच करावी. सूर्यभेदन प्राणायाम- फक्त उजव्या नाकपुडीतून श्वास घेऊन डावीकडून सोडणे. सर्दी व सायनस मध्ये अत्यंत फायदेशीर. उपयुक्त आसने – पश्चिमोत्तानासन, गोमुखासन, उत्तान मंडूकासन, शवासन. ही आसने मान, खांदे व चेहऱ्याच्या स्नायूंना आराम देतात आणि सायनसवरील दाब कमी करतात. दररोज काही मिनिटे हे अभ्यास केल्याने नाक मोकळे होते, डोकेदुखी कमी होते आणि चेहरा हलका वाटतो. विशेषत: जलनेती व सूत्रनेती तज्ञ योग प्रशिक्षकांच्या देखरेखीखालीच कराव्यात.