संरक्षण तयारी आणि ‘विकसित भारत २०४७’ या संकल्पनेसाठी क्रिटिकल मिनरल्स (महत्त्वाची खनिजे) अत्यंत आवश्यक असल्याचे मत चीफ ऑफ इंटिग्रेटेड डिफेन्स स्टाफ, एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित यांनी व्यक्त केले. आजच्या घडीला क्रिटिकल मिनरल्स हे राष्ट्रीय सुरक्षा आणि संरक्षण क्षमता उभारणीसाठी प्रमुख धोरणात्मक सक्षमकर्ता बनले आहेत, असे त्यांनी स्पष्ट केले. एअर मार्शल दीक्षित यांनी सांगितले की, जेट इंजिन, क्षेपणास्त्रे, प्रिसिशन म्युनिशन, रडार प्रणाली, नेव्हिगेशन व कम्युनिकेशन उपग्रह, बॅटऱ्या, सेमीकंडक्टर यांसारख्या आधुनिक लष्करी प्रणालींच्या प्रगत तंत्रज्ञानाचा पाया खनिजांच्या उपलब्धतेवर अवलंबून आहे. त्यांनी नमूद केले की, क्रिटिकल मिनरल्सची जागतिक पुरवठा साखळी अत्यंत केंद्रीत आहे आणि अनेक देश त्यांच्या निर्यात धोरणांचा वापर भू-राजकीय दबाव म्हणून करत आहेत. अशा परिस्थितीत भारताची आयातीवरील अवलंबनता संरक्षण तयारीसाठी एक धोरणात्मक जोखीम ठरू शकते.
ते क्रिटिकल मिनरल्स विषयावर आयोजित एका विशेष कार्यक्रमाला संबोधित करत होते. सेंटर फॉर जॉइंट वॉरफेअर स्टडीजने आयपी बाजाराच्या सहकार्याने ‘मिनरल्स दॅट मॅटर : जिओपॉलिटिक्स, सार्वभौमत्व आणि मूल्य साखळी’ या विषयावर उच्चस्तरीय, बंद-द्वार (क्लोज्ड डोअर) टेक टॉक राऊंड टेबलचे आयोजन केले होते. या कार्यक्रमात राष्ट्रीय सुरक्षा, संरक्षण उत्पादन, तांत्रिक वर्चस्व आणि महत्त्वाच्या खनिजांच्या जागतिक भू-राजकीय परिदृश्यावर सखोल चर्चा झाली. क्रिटिकल मिनरल्स आधुनिक संरक्षण क्षमतेचा कणा असल्याचे येथे अधोरेखित करण्यात आले.
हेही वाचा..
ड्रोनद्वारे पाठवलेली १२ किलोहून अधिक हेरॉईन जप्त
विमा पॉलिसी फसवणुकीच्या सिंडिकेटचा पर्दाफाश
दित्वाह वादळ : श्रीलंकेसोबत उभे राहिल्याचा अभिमान
एमएसएमईच्या विकासात सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांची महत्त्वाची भूमिका
या कार्यक्रमाला मुख्य अतिथी म्हणून संबोधित करताना एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित म्हणाले की, आत्मनिर्भर संरक्षण उत्पादन, ऑपरेशनल रेडीनेस आणि ‘विकसित भारत २०४७’ची दृष्टी ही सुरक्षित आणि मजबूत खनिज पुरवठा साखळीशी अतूटपणे जोडलेली आहे. त्यांनी भारत सरकारकडून उचलण्यात आलेल्या विविध महत्त्वाच्या पावलांचाही उल्लेख केला. देशपातळीवर क्रिटिकल मिनरल्सची ओळख निश्चित केली जात असून, खनिज उत्खननापासून प्रक्रिया, उत्पादन आणि पुनर्वापर (रीसायक्लिंग)पर्यंत संपूर्ण मूल्य साखळी मजबूत करण्यासाठी वेगाने काम सुरू असल्याचे त्यांनी सांगितले. एअर मार्शल दीक्षित यांनी स्पष्ट केले की, हे प्रयत्न भारताला केवळ धोरणात्मक संकल्पनांपुरते मर्यादित न ठेवता प्रत्यक्ष उपलब्ध्यांकडे घेऊन जातील. यावेळी त्यांनी तांत्रिक अहवालांचे लोकार्पणही केले. कार्यक्रमादरम्यान क्रिटिकल मिनरल्सवर आधारित ३० तांत्रिक अहवालांच्या संग्रहाचे उद्घाटन करण्यात आले. या अहवालांमध्ये बौद्धिक संपदा (आयपी) परिदृश्य, बाजार विश्लेषण आणि भविष्यातील गरजांवर सविस्तर अभ्यास मांडण्यात आला आहे.
संरक्षण मंत्रालयाच्या माहितीनुसार, हा कार्यक्रम आमंत्रणावर आधारित होता. यात देशातील अनेक मान्यवर व्यक्ती सहभागी झाल्या होत्या. यामध्ये वरिष्ठ धोरणनिर्माते, संरक्षण तज्ज्ञ, उद्योगजगताचे नेते, तांत्रिक नवोन्मेषक, शिक्षणतज्ज्ञ आणि बौद्धिक संपदा तज्ज्ञ यांचा समावेश होता. या प्रसंगी केंद्रीय कोळसा व खाण मंत्री जी. किशन रेड्डी यांनीही कार्यक्रमासाठी शुभेच्छा संदेश पाठवला.