हिंदू धर्मात श्रावण महिन्याला अत्यंत पवित्र मानले जाते. आषाढ पौर्णिमेनंतर ११ जुलैपासून श्रावण महिना सुरू होणार आहे. या पार्श्वभूमीवर शिवनगरी काशीमध्ये भाविकांची गर्दी वाढू लागली आहे. काशीमध्ये अनेक पवित्र मंदिरे आहेत, जी भगवान शंकर आणि त्यांच्या भक्तांशी संबंधित पौराणिक कथांनी जोडलेली आहेत. त्यापैकीच एक आहे गंगा-गोमतीच्या संगमावर वसलेले मार्कंडेय महादेव मंदिर. संपूर्ण वर्षभर या मंदिरात “हर हर महादेव” आणि “ॐ नमः शिवाय” चा जयघोष सुरू असतो. श्रावण महिन्यात तर येथे पाय ठेवायलाही जागा उरत नाही. कैथी गावाजवळ असलेल्या या मंदिर परिसरात श्रावणाच्या प्रारंभासोबतच एक मोठा मेला देखील भरतो.
या मंदिराचे खास वैशिष्ट्य असे आहे की येथे कालाचे किंवा मृत्यूचे अधिपती असलेले यमराजही पराभूत झाले होते. या मंदिराशी संबंधित पौराणिक कथा भक्तांच्या श्रद्धेला अधिक बळकटी देते. धार्मिक कथेनुसार, ऋषी मृकंड्यांचा मुलगा मार्कंडेय याच्या जन्मकुंडलीत १४ वर्षेच आयुष्य लिहिलेले होते. त्याच्या पालकांनी गंगा-गोमतीच्या तटावर वाळूचा शिवलिंग बनवून भगवान शंकराची कठोर तपश्चर्या केली. मार्कंडेय जेव्हा १४ वर्षांचा झाला आणि यमराज त्याचे प्राण घेण्यासाठी आले, तेव्हा भोलेनाथ स्वतः प्रकट झाले. शंकरांनी यमराजांना थांबवले आणि आज्ञा दिली की, “माझा भक्त अमर राहील आणि त्याची पूजा आधी होईल.
हेही वाचा..
महिलांचे गुपचूप व्हिडीओ रेकॉर्डिंग !
जन्मप्रमाणपत्र घोटाळा प्रकरणी मालेगाव महापालिकेच्या दोन अधिकाऱ्यांना अटक!
दुसऱ्या कसोटीनंतर भारतावरील दबाव कमी झाला आहे – शिखर धवन
महिला जूनियर हॉकी विश्वचषकात भारताचा पहिला सामना नामीबियाशी
त्याच क्षणापासून हे स्थळ मार्कंडेय महादेव मंदिर म्हणून प्रसिद्ध झाले. श्रावण महिन्यात या मंदिराचे धार्मिक महत्त्व आणखी वाढते. येथे श्रावणातील त्रयोदशीला (तेरस) विशेष पूजा केली जाते, जिथे भक्त पुत्रप्राप्ती आणि पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करतात. यावेळी महामृत्युंजय जप, शिवपुराण, रुद्राभिषेक आणि सत्यनारायण कथा यांचे आयोजन केले जाते. महाशिवरात्रीच्या दिवशी दोन दिवस सलग जलाभिषेकाची परंपरा पाळली जाते. धार्मिक श्रद्धेनुसार, बिल्वपत्रावर भगवान श्रीरामाचे नाव लिहून ते शंकराला अर्पण केल्यास संतानाची दीर्घायुष्य लाभते आणि मृत्यूचा भय राहात नाही.
उत्तर प्रदेश पर्यटन विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावरही या प्राचीन मंदिराचा उल्लेख आहे. त्यानुसार, मार्कंडेय महादेव मंदिर हे भगवान शंकरांच्या असीम कृपेचे प्रतीक आहे. मार्कंडेय ऋषींनी आपल्या भक्तीने शिवलिंगाची स्थापना करून अमरत्वाचे वरदान मिळवले होते. श्रावणात कावड यात्रेमुळे काशीची ही शिवनगरी पूर्णपणे भक्तिमय आणि जीवंत होते.