हळद आपल्या स्वयंपाकघरातील सर्वात महत्त्वाचे मसाले आहे. ती फक्त जेवणाला रंग व चव देत नाही, तर आरोग्यासाठीसुद्धा अत्यंत उपयुक्त आहे. आयुर्वेदानुसार हळदीला जीवन रक्षक औषध मानले गेले आहे. हळदीमध्ये आढळणारे कर्क्यूमिन नावाचे घटक तिला नैसर्गिक अँटिबायोटिक व नेचरल स्टेरॉइड बनवतात. कर्क्यूमिनमधील गुणधर्म हळदीला सामर्थ्यवान अँटिऑक्सिडंट व अँटी-इन्फ्लेमेटरी बनवतात, ज्यामुळे शरीर अनेक रोगांपासून सुरक्षित राहते.
शोध दर्शवतात की काळी मिरीसोबत सेवन केल्यास कर्क्यूमिनचे शोषण शरीरात तब्बल दोन हजार पट वाढते. म्हणूनच हळदीचा वापर औषधांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. मानसिक आरोग्यासाठीसुद्धा हळद उपयुक्त आहे. ती मेंदूमध्ये सेरोटोनिन आणि डोपामिन हार्मोन्स वाढवून मूड चांगला ठेवते, तसेच चिंता व नैराश्य कमी करण्यास मदत करते. कर्क्यूमिन कर्करोगी पेशींची वाढ रोखण्यास सहाय्यभूत असल्याने हळद कर्करोगासारख्या घातक आजारांमध्येही उपयोगी ठरते.
हेही वाचा..
बांगलादेश निवडणूक आयोगाने शेख हसीनांचे मतदार ओळखपत्र केलं ब्लॉक!
”पंतप्रधान मोदींचं मोठं मन”, काँग्रेस खासदाराने का केलं कौतुक?
ईडीची आंध्र प्रदेश दारू घोटाळ्यात छापेमारी
आपण सर्व आव्हानांवर मात करण्यास समर्थ
याशिवाय ती संधिवात व सांधेदुखी कमी करणारी नैसर्गिक पेनकिलर आहे. हृदयासाठीही ती लाभदायक आहे, कारण धमन्यांमध्ये ब्लॉकेज होण्यापासून प्रतिबंध करते आणि हृदयविकाराचा धोका कमी करते. नियमित सेवनामुळे पचनसंस्था मजबूत होते व शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. सौंदर्यासाठी तर हळद वरदान आहे. ती त्वचेचा उजाळा वाढवते, डाग-धब्बे दूर करते आणि अँटी-एजिंग गुणांमुळे सुरकुत्या रोखते. यामुळेच भारतीय परंपरेत लग्नाआधी हळदीचा लेप लावण्याची प्रथा आहे.
आयुर्वेदात हळदीला विशेष महत्त्व दिले गेले आहे. तिला सकाळी कोमट पाण्यासोबत, दुधात मिसळून किंवा मधासोबत घेण्याचा सल्ला दिला जातो. विशेषत: हळदीचे दूध (गोल्डन मिल्क) सर्दी-खोकला, थकवा आणि थंडीच्या त्रासासाठी उत्तम उपाय मानले जाते. हळद व मधाचे मिश्रण खोकल्यात त्वरित आराम देते. तर हळद, आलं आणि तुळशीचे काढे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी अत्यंत प्रभावी ठरते.