केंद्रीय अन्वेषण ब्युरो (सीबीआय) ने एचपीझेड टोकन गुंतवणूक फसवणूक प्रकरणात ३० आरोपींविरुद्ध आरोपपत्र दाखल केले आहे. या प्रकरणातील दोन मुख्य आरोपी वान जून आणि ली अॅनमिंग हे चिनी नागरिक असून त्यांनी संपूर्ण फसवणूक ऑपरेशनमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली. हा विषय शिगू टेक्नॉलॉजी प्रायव्हेट लिमिटेड या कंपनीशी संबंधित आहे, जी चिनी नागरिकांच्या नियंत्रणाखाली होती. कोविड-१९ लॉकडाऊनदरम्यान आरोपींनी ‘एचपीझेड टोकन’ नावाचे एक फर्जी मोबाइल अॅप सुरू केले आणि दावा केला की गुंतवणूक क्रिप्टोकरन्सी मायनिंगमध्ये केली जाईल व गुंतवणूकदारांना प्रचंड परतावा मिळेल. केवळ ३ महिन्यांत कोट्यवधी रुपये गोळा करण्यात आले आणि ते पैसे आरोपींनी विविध ठिकाणी स्थानांतरित केले.
सीबीआयच्या तपासात समोर आले की हा एक वेगळा प्रकार नसून, विदेशी नागरिकांकडून चालविल्या जाणाऱ्या एका मोठ्या आणि संघटित सायबर गुन्हेगारी नेटवर्कचा भाग होता. हे नेटवर्क लोन अॅप्स, फर्जी गुंतवणूक प्लॅटफॉर्म आणि ऑनलाइन नोकरीच्या आमिषासारख्या अनेक अन्य सायबर फसवणुकांमध्ये सहभागी होते. पहिल्या अटकांमध्ये डॉर्टसे, रजनी कोहली, सुशांत बेहेरा, अभिषेक, मोहम्मद इम्दाद हुसैन आणि रजत जैन या ६ जणांचा समावेश होता. आता सीबीआयने एकूण ३० आरोपींविरुद्ध आरोपपत्र दाखल केले आहे.
हेही वाचा..
राहुल गांधी हे ‘सिरियल ड्रामा आर्टिस्ट’
सागरमध्ये बॉम्ब निष्क्रीय पथकाच्या ४ जवानांचा मृत्यू
वान जून हा जिलियन कन्सल्टंट्स इंडिया प्रायव्हेट लिमिटेडचा संचालक होता, जी चिनी कंपनी जिलियन कन्सल्टंट्सची उपकंपनी आहे. वान जून आणि डॉर्टसे यांनी मिळून अनेक शेल कंपन्या तयार केल्या, ज्यामध्ये शिगू टेक्नॉलॉजीजही होती. तपासात समोर आले की या शेल कंपन्यांच्या माध्यमातून मोठ्या प्रमाणात सायबर फसवणुकीतून मिळालेल्या पैशांची मनी लॉन्ड्रिंग करण्यात आली. काहीच महिन्यांत या कंपन्यांच्या बँक खात्यांतून १,००० कोटी रुपयांहून अधिक रक्कम ट्रान्सफर केली गेली. तपासात हे देखील उघड झाले की आरोपींनी पेमेंट अॅग्रीगेटर सिस्टीमचा अत्यंत संगठित आणि जलद पद्धतीने दुरुपयोग केला. हे टेक्नॉलॉजी प्लॅटफॉर्म प्रत्यक्ष कंपन्यांना मोठ्या प्रमाणात बँक व्यवहाराची सुविधा देतात; पण फसवणूक करणारे यांचा वापर एका शेल कंपनीतून दुसऱ्या शेल कंपनीत पैसे वळवण्यासाठी करत होते आणि गुंतवणूकदारांमध्ये विश्वास निर्माण करण्यासाठी काही भाग परतही करत होते.
जिलियन कन्सल्टंट्सने यासाठी कंपनी सचिव आणि चार्टर्ड अकाउंटंट अशा व्यावसायिकांची मदतही घेतली. फसवणुकीतून मिळालेला पैसा क्रिप्टोकरन्सीमध्ये बदलून परदेशात पाठवला गेला. सीबीआयने आतापर्यंत सर्व मास्टरमाइंड्सची ओळख पटवली आहे आणि २७ आरोपी व ३ कंपन्यांविरुद्ध आरोपपत्र दाखल केले आहे. प्रकरणातील इतर संशयितांविरुद्ध तपास सुरू आहे. सीबीआयने म्हटले आहे की विशेष कारवायांच्या माध्यमातून सायबर गुन्हेगारी नेटवर्कला उद्ध्वस्त करण्यासाठी कारवाई सुरूच राहील. गुंतवणूकदारांचे संरक्षण, डिजिटल अर्थव्यवस्थेची मजबुती, लक्ष्यित अटक, मालमत्ता जप्ती आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य वाढवण्याचेही काम सुरू आहे.