भारताच्या अंतराळ क्षेत्रात आणखी एक अभिमानास्पद पान जोडले जाणार असून भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला यांची आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांची Ax -४ मोहीम आता अंतिम टप्प्यात आली आहे. ते आज स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन कॅप्सूलमधून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक ISS पासून वेगळे होऊन पुन्हा पृथ्वीवर परतणार आहेत. भारतीय वेळेनुसार दुपारी ४.35 वाजता हे वेगळी होणे अपेक्षित आहे.
अॅक्स-४ मोहिमेअंतर्गत, शुभांशू शुक्ला आणि त्यांचे तीन आंतरराष्ट्रीय सहकारी स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन अंतराळयानातून परतीचा प्रवास सुरू करतील. त्यांचा स्प्लॅशडाउन १५ जुलै रोजी भारतीय वेळेनुसार दुपारी ३:०० वाजता कॅलिफोर्निया किनाऱ्याजवळ होईल. १८ दिवसांच्या या अंतराळ प्रवासादरम्यान, शुक्ला आणि अॅक्स-४ टीमने जीवशास्त्र, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, भौतिक विज्ञान आणि मानवी आरोग्य यासारख्या क्षेत्रांचा समावेश असलेले ६० हून अधिक प्रगत वैज्ञानिक प्रयोग केले.
शुक्ला यांच्या प्रमुख भूमिकांपैकी एक ‘स्प्राउट्स प्रोजेक्ट’ होती, ज्यामध्ये सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात बियाणे कसे अंकुरतात आणि वनस्पतींच्या सुरुवातीच्या वाढीवर त्याचा परिणाम कसा होतो याचा अभ्यास केला गेला. आयएसएसवर उगवलेल्या या बिया आता पृथ्वीवर अनेक पिढ्यांसाठी त्यांच्या अनुवांशिक बदलांचा, सूक्ष्मजीव परिसंस्थेचा आणि पौष्टिक प्रोफाइलचा अभ्यास करण्यासाठी वाढवल्या जातील. भविष्यातील अवकाश शेतीसाठी या संशोधनाचे महत्त्व अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
शुक्ला यांनी अंतराळात अन्न, ऑक्सिजन आणि जैवइंधनाचा स्रोत म्हणून काम करू शकणाऱ्या सूक्ष्म शैवालांवरही प्रयोग केले. याव्यतिरिक्त, त्यांनी सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात ग्लुकोज मॉनिटरिंगवर देखील प्रयोग केले, जे भविष्यात विविध आरोग्य परिस्थिती असलेल्या अंतराळवीरांची सुरक्षितता सुनिश्चित करेल.
अॅक्स-४ टीमने मानसिक आरोग्य आणि अंतराळातील नवीन स्पेससूट मटेरियलच्या कामगिरीवरही अभ्यास केला, जो भविष्यातील मोहिमांमध्ये उपयुक्त ठरेल. मोहिमेदरम्यान शुभांशू शुक्ला यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींशी व्हिडिओ कॉलद्वारे संवाद साधला आणि इस्रोचे प्रमुख व्ही. नारायणन यांच्याशी दूरध्वनीवरून संवाद साधला. या संभाषणात त्यांनी गगनयान मोहिमेची प्रगती आणि शक्यतांवर चर्चा केली.
हे ही वाचा :
नूहमध्ये जलाभिषेक यात्रेसाठी कडेकोट बंदोबस्त!
देशातील ८ कंपन्यांचे मार्केट कॅप २.०७ लाख कोटींनी घसरले, टीसीएसला सर्वाधिक नुकसान
FIDE Women Worldcup: दिव्या आणि हम्पी प्री-क्वार्टरफायनलमध्ये पोहोचल्या
लॉर्ड्स कसोटी एका रोमांचक वळणावर: भारताला जिंकण्यासाठी १३५ धावांची आवश्यकता
१३ जुलै रोजी निरोप समारंभात शुक्ला यांनी एक भावनिक संदेश दिला ज्यामध्ये त्यांनी इस्रो, त्यांच्या आंतरराष्ट्रीय सहकाऱ्यांचे आणि भारतातील लोकांचे आभार मानले. ते म्हणाले, “हे अभियान केवळ माझे वैयक्तिक मैलाचा दगड नाही, तर मानवता एकत्रितपणे काय करू शकते हे दाखवते. मला वाटते की आमचे कार्य भारतातील आणि जगभरातील तरुणांना सीमांच्या पलीकडे स्वप्न पाहण्यास प्रेरित करेल.”
भारताचे पहिले अंतराळवीर राकेश शर्मा यांचे स्मरण करताना ते म्हणाले, “आज भारत अवकाशातून पाहिल्यावर अधिक धाडसी, आत्मविश्वासू आणि अभिमानी दिसतो. भारत अजूनही ‘सारे जहाँ से अच्छा’ आहे.”
अनडॉक केल्यानंतर, चार सदस्यांच्या क्रूला पृथ्वीवर परत येण्यासाठी सुमारे २१ तास लागतील. स्प्लॅशडाउननंतर, शुभांशू शुक्ला यांना पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाशी पुन्हा जुळवून घेण्यासाठी ७ दिवसांच्या पुनर्वसन कार्यक्रमातून जावे लागेल. दरम्यान, त्यांचे कुटुंब त्यांना परत आणण्यासाठी भव्य स्वागताची तयारी करत आहे आणि देश या अभिमानास्पद क्षणाची आतुरतेने वाट पाहत आहे.