बांगलादेशातील मैमनसिंग शहरात महान चित्रपट निर्माते सत्यजित रे यांचे वडिलोपार्जित घर पाडण्यास सुरुवात केल्यानंतर भारत सरकारने चिंता आणि खेद व्यक्त केला आणि बांगलादेश सरकारला या निर्णयाचा पुनर्विचार करण्याचे आवाहन केले. भारताने इमारतीची दुरुस्ती आणि त्याचे संग्रहालयात रूपांतर करण्यास मदत करण्यास तयार असल्याचा प्रस्तावही दिला आहे.
एका निवेदनात, भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने (MEA) म्हटले आहे की, “बांगलादेशातील मैमनसिंग येथे असलेली प्रसिद्ध चित्रपट निर्माते आणि साहित्यिक सत्यजित रे यांचे आजोबा, प्रख्यात लेखक उपेंद्र किशोर रे चौधरी यांची वडिलोपार्जित मालमत्ता पाडली जात आहे याबद्दल आम्हाला खूप दुःख होत आहे.”
परराष्ट्र मंत्रालयाने पुढे म्हटले आहे की, “ही इमारत बंगाली सांस्कृतिक पुनर्जागरणाचे प्रतीक असल्याने, दुरुस्ती आणि पुनर्बांधणीचा पर्याय म्हणून पाडण्याचा पुनर्विचार करणे आणि साहित्यिक संग्रहालय आणि सामायिक भारत-बांगलादेश संस्कृतीचे प्रतीक म्हणून जतन करणे चांगले होईल.” भारत सरकारने या संदर्भात स्थानिक अधिकाऱ्यांशी सहकार्य करण्याची तयारी दर्शविली आहे.
ही इमारत सत्यजित रे यांचे आजोबा उपेंद्र किशोर रे चौधरी यांनी बांधली होती, जे प्रसिद्ध कवी सुकुमार रे यांचे वडील होते. भारतरत्न आणि मानद ऑस्कर प्राप्तकर्ता सत्यजित रे हे भारतीय आणि जागतिक चित्रपटसृष्टीतील सर्वात प्रतिष्ठित व्यक्तिमत्त्वांपैकी एक आहेत.
ही इमारत एकेकाळी मैमनसिंग शिशु अकादमी म्हणून वापरात होती आणि ती रे कुटुंबाचे दुसरे पूर्वज हरिकिशोर रे चौधरी यांच्या नावावर असलेल्या रस्त्यावर आहे. रे कुटुंब बंगाली साहित्य, कला आणि संस्कृतीत अतुलनीय योगदानासाठी ओळखले जाते.
वृत्तानुसार, ही इमारत वर्षानुवर्षे दुर्लक्षित राहिली होती. जिल्हा बाल विकास अधिकारी मोहम्मद मेहदी जमान म्हणाले, “ही इमारत गेल्या १० वर्षांपासून रिकामी होती. शिशु अकादमीचे उपक्रम भाड्याने घेतलेल्या जागेतून चालवले जात आहेत,” त्यांनी सांगितले की आता त्या ठिकाणी एक अर्ध-बांधकाम केलेली रचना बांधली जाईल जेणेकरून तेथे शैक्षणिक उपक्रम राबवता येतील.
“ही इमारत वर्षानुवर्षे जीर्ण अवस्थेत होती; छताला भेगा पडल्या होत्या, परंतु संबंधित अधिकाऱ्यांनी तिच्या ऐतिहासिक महत्त्वाची कधीही पर्वा केली नाही,” असे स्थानिक कवी शमीम अश्रफ यांनी टीडीएसला सांगितले. स्थानिक रहिवाशांनी पाडण्यास विरोध केला आहे, कारण ते शहराच्या सांस्कृतिक आणि साहित्यिक वारशाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे जो जपला पाहिजे असे म्हटले आहे. पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनीही या घटनेवर प्रतिक्रिया व्यक्त केली आणि ते “अत्यंत त्रासदायक” म्हटले. बॅनर्जी यांनी बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारला आणि देशातील जनतेला ऐतिहासिक घराचे जतन करण्याचे आवाहन केले. तसेच भारत सरकारने या प्रकरणात हस्तक्षेप करावा अशी विनंतीही त्यांनी केली.
हे ही वाचा :
नाटोच्या सरचिटणीसांची भारत, चीन आणि ब्राझीलला धमकी!
पद्मभूषण राजदत्त आणि पद्मश्री वासुदेव कामत यांच्या सन्मानार्थ विशेष कार्यक्रम—अभ्यासोनी प्रकटावे!
फौजा सिंग हिट अँड रन प्रकरणात एनआरआयला अटक!
कबुतरखाने हटवण्यामागे काय कारण आहे?
दरम्यान, १९४७ मध्ये भारताच्या फाळणीनंतर, हे घर स्थानिक प्रशासनाच्या ताब्यात आले आणि १९८९ मध्ये मैमनसिंग शिशु अकादमी म्हणून वापरले गेले. आता, ही ऐतिहासिक इमारत पाडून नवीन रचना बांधण्याच्या योजनेमुळे दोन्ही देशांच्या सांस्कृतिक संघटना आणि इतिहासकारांमध्ये तीव्र चिंता निर्माण झाली आहे.
सत्यजित रे यांचे वडिलोपार्जित घर हे केवळ एक इमारत नाही तर भारत आणि बांगलादेशच्या सामायिक सांस्कृतिक चेतनेचे, भाषा आणि साहित्यिक वारशाचे प्रतीक आहे. भारताचे आवाहन, ममता बॅनर्जी यांचे भावनिक भाष्य आणि स्थानिक निषेध हे स्पष्ट करतात की ही केवळ एक इमारत नाही तर बंगाली अस्मितेचे स्मारक आहे. हा वारसा जपणे म्हणजे भावी पिढ्यांसाठी इतिहास जिवंत ठेवण्यासारखे असेल.
