विधारा ही एक औषधी वेल आहे जी भारतीय उपखंडातील स्वदेशी वनस्पतींपैकी एक मानली जाते. तिला घावपत्ता, अधोगुडा, समुद्रशोख, हातीलीता आणि ‘एलिफंट क्रीपर’ अशा अनेक नावांनी ओळखले जाते. या वेलीचा संपूर्ण उपयोग – मुळ, खोड, पाने आणि फुले – आरोग्यासाठी अतिशय लाभदायक आहे. तिला ‘वृद्धदरूक’ (वृद्धापकाळाची काठी) असेही म्हटले जाते. यामध्ये अँटिऑक्सिडंट, अँटी-इंफ्लेमेटरी, एनल्जेसिक आणि हेपाटो-प्रोटेक्टिव्ह गुणधर्म आढळतात. त्यामुळे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे, नसांना मजबुती देणे आणि पुरुषांमध्ये स्टॅमिना वाढवणे यास मदत होते.
विधारा स्त्रियांसाठीही अत्यंत लाभदायी आहे. सांधेदुखी, संधिवात, मूळव्याध, सूज, मधुमेह, खोकला, पोटातील जंत, रक्ताल्पता (अॅनिमिया) आणि अपस्मार (मिर्गी) यांसारख्या समस्या याच्या सेवनाने कमी होतात. विशेषतः मुळे मूत्रविकार, त्वचारोग आणि ताप यामध्ये उपयोगी आहेत. मुळाचा इथेनॉलिक अर्क सूज कमी करतो आणि जखमा भरून येण्यास मदत करतो. डोकेदुखीत मुळे तांदळाच्या पाण्यासोबत वाटून कपाळावर लावल्यास आराम मिळतो. फोड-फुशी किंवा कार्बंकलमध्येही मुळांचा वापर हितकारक ठरतो.
हेही वाचा..
भारत करणार श्रीलंका महिला टीमची मेजबानी
चक्रीवादळाचा तडाखा बसलेल्या श्रीलंकेच्या मदतीसाठी भारताचे ‘ऑपरेशन सागर बंधू’
योगेंद्र यादवांच्या ‘सलीम’ नावाची पुन्हा चर्चा
योगेंद्र यादवांच्या ‘सलीम’ नावाची पुन्हा चर्चा
विधाराचा स्वाद कडू, तिखट आणि उष्ण गुणधर्माचा आहे. त्यामुळे तो पचनक्रिया सुधारतो आणि कफ-वात शांत करतो. पुरुषांमध्ये शुक्राणूवृद्धी आणि वीर्य दाट करण्यास याचा फायदा होतो. हाडे मजबूत ठेवण्यासाठी आणि शरीरातील सप्तधातू पुष्ट करण्यासाठीही विधारा उपयुक्त आहे. पोटदुखी, बद्धकोष्ठता किंवा गॅसच्या तक्रारीत याच्या पानांचा रस मधासह घेतल्यास आराम मिळतो. मधुमेह आणि मूत्रविकारांमध्येही विधारा प्रभावी आहे. मधुमेहात याचे मधासह सेवन रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवते आणि रोग वाढण्याची शक्यता कमी करते. मूत्रकृच्छ्रात (लघवीच्या वेदना/जळजळ) लघवी सहजपणे होण्यास मदत होते आणि वेदना कमी होतात. गर्भधारणेस अडचण असल्यास स्त्रियांमध्ये विधाराचा काढा किंवा चूर्ण घेतल्यास गर्भधारणाची शक्यता वाढते, असे मानले जाते. तथापि, विधाराचे सेवन करण्यापूर्वी योग्य आयुर्वेद तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे अत्यावश्यक आहे. चुकीच्या पद्धतीने किंवा चुकीच्या मात्रेत घेतल्यास दुष्परिणाम होऊ शकतात.
