सर्दी असो की उन्हाळा, सकाळी उशिरापर्यंत झोपायचा आळस सर्वांनाच येतो. पण आयुर्वेद आणि आधुनिक विज्ञान दोन्ही सांगतात की सूर्योदयापूर्वी उठणे, म्हणजेच ब्रह्ममुहूर्तात जागणे आणि २०-३० मिनिटे चालणे हे दिवसभराच्या आरोग्य, आनंद आणि ऊर्जा याचे सर्वात मोठे रहस्य आहे. आयुर्वेदानुसार ब्रह्ममुहूर्त (सुमारे पहाटे ३:३० ते ५:३० दरम्यान) हा असा काळ आहे जेव्हा वातावरणात प्राण-ऊर्जा सर्वाधिक असते. मन शांत, मेंदू ताजातवाना आणि स्मरणशक्ती-एकाग्रता वाढते. विज्ञान याला ‘गोल्डन पीरियड’ म्हणते कारण याच वेळी मेलाटोनिन (झोपेचा हार्मोन) कमी होतो आणि कॉर्टिसोल (एनर्जी हार्मोन) हळूहळू वाढतो, ज्यामुळे शरीर स्वाभाविकरीत्या जागृत आणि सतर्क होते.
ब्रह्ममुहूर्तात उठून त्याच वेळी चालण्याचे अनेक मोठे फायदे आहेत. स्मरणशक्ती, फोकस आणि क्रिएटिव्हिटी वाढते, मेंदू अधिक तीक्ष्ण होतो. सेरोटोनिन आणि डोपामाइनचे प्रमाण वाढल्याने मूड चांगला राहतो आणि सकारात्मकता टिकून राहते. पचनतंत्र मजबूत होते, दिवसभर भूक चांगली लागते, कब्ज-गॅसची समस्या राहत नाही आणि शरीरातील पेशी ऑक्सिजनने भरून पुनरुज्जीवित होतात, इम्युनिटी वाढते. ऊर्जा पातळी उच्च राहते. ताण-उदासीनता कमी होते.
हेही वाचा..
कॅलिफोर्नियात गॅस पाइपलाइनमध्ये मोठा स्फोट
मायक्रोसॉफ्टकडून सायबरक्राईम तपासासाठी एआय प्लॅटफॉर्म सादर
याशिवाय ब्रह्ममुहूर्तातील सैर हृदयाच्या आरोग्यासाठीही उत्तम आहे. रक्ताभिसरण सुधारते आणि रक्तदाब नियंत्रित राहतो. भुकेचे हार्मोन्स संतुलित राहतात, त्यामुळे वजन सहज नियंत्रित होते. त्वचेवर नैसर्गिक तेज येते आणि डाग-धब्बे कमी होतात. अनेक संशोधनात हे स्पष्ट झाले आहे की लवकर उठणाऱ्यांना डायबिटीज, हृदयविकार आणि डिप्रेशनचा धोका कमी असतो. याच वेळी हवेत ऑक्सिजनचे प्रमाण सर्वात शुद्ध असते, फुफ्फुसे पूर्णपणे उघडतात आणि खोल श्वास घेता येतो. सकाळच्या सुरुवातीच्या सूर्यप्रकाशातून कोणताही त्रास न होता व्हिटॅमिन ‘डी’ मिळते. हाडे मजबूत होतात. आयुर्वेदानुसार वात-पित्त दोष संतुलित होतात, ज्यामुळे सांधेदुखी आणि मानसिक ताणही कमी होतो. तज्ज्ञ सांगतात की ब्रह्ममुहूर्तात उठण्याची आणि रोज २०-३० मिनिटे सकाळी चालण्याची सवय लावली तर शरीराची बायोलॉजिकल वॉच पूर्णपणे सेट होते.