हिवाळ्याचा ऋतू सुरू होताच अनेक लोक आपल्या आहारात बदल करू लागतात. या काळात गरम आणि पौष्टिक अन्नाचे महत्त्व अधिक वाढते. उत्तर भारतातील पारंपरिक थाळीबद्दल बोलायचे झाले, तर हिवाळ्यात सर्वात आधी नाव घेतले जाते ते सरसोंचा साग आणि मक्क्याची भाकरी यांचे. हा पदार्थ केवळ चवीला अप्रतिमच नाही, तर आरोग्यासाठीही गुणांनी परिपूर्ण आहे. आयुर्वेद आणि आधुनिक विज्ञान दोन्हीही या आहाराला शरीराची ताकद वाढवणारा आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करणारा मानतात.
सरसोंचा साग जीवनसत्त्वे (व्हिटॅमिन्स) आणि खनिजांनी भरलेला असतो. यात व्हिटॅमिन ए, सी, के आणि ई यांसोबतच लोह (आयर्न), कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियम भरपूर प्रमाणात असते. व्हिटॅमिन ए डोळे आणि त्वचेसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. ते रेटिनाला निरोगी ठेवते आणि दृष्टीक्षमता वाढवते. व्हिटॅमिन सी रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करते. ते शरीराची आजारांशी लढण्याची क्षमता मजबूत करते आणि सर्दी, खोकला तसेच व्हायरल संसर्गापासून संरक्षण करते.
हेही वाचा..
बांगलादेश भारताशिवाय राहू शकत नाही
गायिकेसोबतचे गैरवर्तन अत्यंत निंदनीय
बांगलादेशात हिंदूंवरील हिंसाचारामुळे व्हीएचपी संतप्त
सरसोंचा साग फायबरनेही समृद्ध असतो. फायबर पचनसंस्थेला सुदृढ ठेवण्यास मदत करते. त्यामुळे अन्न हळूहळू पचते आणि बद्धकोष्ठतेसारख्या समस्या होत नाहीत. फायबर रक्तातील कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण संतुलित ठेवते, ज्यामुळे हृदय निरोगी राहते आणि हृदयरोगाचा धोका कमी होतो. याशिवाय सरसोंच्या सागात ग्लुकोसिनोलेट्ससारखे अँटीऑक्सिडंट्सही आढळतात. हे घटक शरीर आतून स्वच्छ करतात आणि घातक द्रव्ये बाहेर टाकण्यास मदत करतात. आयुर्वेदानुसार, हे शरीरातील दोष संतुलित ठेवण्यास उपयुक्त आहे. विज्ञानानुसार, अँटीऑक्सिडंट्स पेशींना हानी पोहोचवणाऱ्या फ्री रॅडिकल्सपासून संरक्षण करतात आणि दीर्घकाळात कर्करोगासारख्या गंभीर आजारांपासून बचाव करू शकतात.
हाडांच्या मजबुतीसाठीही हा साग अत्यंत फायदेशीर आहे. यात असलेले कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन के हाडे मजबूत ठेवतात. कॅल्शियम हाडांच्या निर्मितीसाठी आवश्यक असते, तर व्हिटॅमिन के हाडांमधील कोलेजन आणि खनिजे एकत्र बांधण्यास मदत करते. त्यामुळे हिवाळ्यात हा साग खाल्ल्याने हाडे मजबूत राहतात आणि वेदना किंवा कमजोरी कमी जाणवते. आयुर्वेदानुसार, हिवाळ्यात गरम आणि पोषणयुक्त अन्न शरीरातील पचनाग्नी वाढवते. सरसोंचा साग यासाठी विशेष उपयुक्त आहे. तो शरीराला उब देतोच, शिवाय रक्ताभिसरणही सुधारतो. मक्क्याच्या भाकरीसोबत त्याचे सेवन केल्यास शरीरात ऊर्जा निर्माण होते आणि दीर्घकाळ पोट भरल्यासारखे वाटते.