दिल्ली-एनसीआरमधील सार्वजनिक वाहतुकीचा कणा ठरलेल्या दिल्ली मेट्रोला बुधवारी २३ वर्षे पूर्ण झाली. २४ डिसेंबर २००२ रोजी तत्कालीन पंतप्रधान अटल बिहारी वाजपेयी यांनी रेड लाईनवर शाहदरा ते तीस हजारी दरम्यान पहिल्या मेट्रो ट्रेनला हिरवी झेंडी दाखवून रवाना केले होते. ही मेट्रो दिल्लीच्या वाहतूक इतिहासातील एक मैलाचा दगड ठरली आहे. या पहिल्या ट्रेनने आपल्या महसुली सेवेला (रेव्हेन्यू सर्व्हिस) सुरुवात केली आणि त्याच दिवसापासून केवळ दिल्ली मेट्रोच नव्हे, तर भारतातील सर्वात यशस्वी आणि विश्वासार्ह मास ट्रान्सपोर्ट सिस्टीमचा प्रवास सुरू झाला.
दिल्ली मेट्रो नेटवर्कवरील ही पहिली ट्रेन आजही मोठ्या ट्रेन ताफ्यात आपली वेगळी ओळख टिकवून आहे. जागतिक मानकांनुसार वेळोवेळी तिचे आधुनिकीकरण करण्यात आले असून त्यामुळे ती आधुनिक आणि सुरक्षित राहिली आहे. सुरुवातीला या ट्रेनला ४ डबे होते, मात्र प्रवाशांची संख्या वाढत गेल्याने २०१४ मध्ये ६ आणि २०२३ मध्ये ८ डबे करण्यात आले. २००२ पासून सातत्याने सेवेत असलेल्या या ट्रेनने आतापर्यंत सुमारे २.९ दशलक्ष किलोमीटर अंतर कापले आहे. या काळात जवळपास २.४ दशलक्ष वेळा दरवाजे उघडले-बंद झाले असून ६० दशलक्षांहून अधिक प्रवाशांनी सुरक्षित प्रवास केला आहे. चार डब्यांच्या या ट्रेनची सुरुवातीची किंमत सुमारे २४ कोटी रुपये होती.
हेही वाचा..
अंतराळात भारताचा पराक्रम! इस्रोची ऐतिहासिक झेप
नेक्स्ट जनरेशन एअर डिफेन्स मिसाईलचा युजर ट्रायल यशस्वी
ममता सरकारकडून जाणीवपूर्वक हिंदू समाजावर लाठीचार्ज
ख्रिसमसपूर्वी भारतीय शेअर बाजार किंचित घसरणीसह बंद
या ट्रेनच्या प्रगत प्रोपल्शन सिस्टीममुळे रीजेनेरेटिव्ह ब्रेकिंगद्वारे वापरल्या जाणाऱ्या विजेच्या सुमारे ४० टक्के वीज पुन्हा निर्माण होते, त्यामुळे कार्बन फूटप्रिंट कमी करण्यास मोठी मदत झाली आहे. डीएमआरसीच्या मेंटेनन्स टीमने आतापर्यंत याचे दोन मोठे ओव्हरहॉल केले असून त्यामुळं किमान ४०,००० किमी या करारातील अटीऐवजी ही ट्रेन ८५,००० किमी एमडीबीएफ टिकवून ठेवण्यात यशस्वी ठरली आहे. २०२४ मध्ये मिड-लाईफ रिहॅबिलिटेशन अंतर्गत आधुनिक आयपी आधारित सीसीटीव्ही, एकात्मिक प्रवासी आपत्कालीन अलार्म, एलसीडी डायनॅमिक रूट मॅप, फायर डिटेक्शन सिस्टीम, डोअर व रिले पॅनल दुरुस्ती, मोबाईल-लॅपटॉप चार्जिंग सॉकेट आणि नव्या रंगकामासह अनेक महत्त्वाचे अपग्रेड करण्यात आले. यासोबतच लवकरच नेटवर्कच्या लांबीच्या बाबतीत दिल्ली मेट्रो जगातील टॉप-५ शहरांमध्ये सामील होईल. मेट्रो स्थानकांवरील प्रवाशांच्या सामानाच्या सुरक्षेसाठी सर्व बॅगेज एक्स-रे मशीनवर कॅमेरे बसवण्याचे कामही नव्या वर्षात पूर्ण होणार आहे.
