सुंठ जी सामान्यतः सुकवलेली आले किंवा ड्राय जिंजर पावडर म्हणून ओळखली जाते, ही भारतीय स्वयंपाकघरात आणि आयुर्वेदिक औषधपद्धतीत फार महत्त्वाची भूमिका बजावते. केवळ एक मसाला म्हणून नव्हे, तर नैसर्गिक औषध म्हणूनही सोंठचा उपयोग शतकानुशतके केला जात आहे. जिथे ताज्या आलेला ताजेपणा आणि झणझणीतपणा असतो, तिथे सोंठमध्ये विशेष उष्णता आणि औषधी गुणधर्म असतात, जे तिला विशिष्ट बनवतात. आले सुकवून सुंठ तयार केली जाते आणि या सुकवण्याच्या प्रक्रियेमुळे तिच्या गुणधर्मांमध्येही अनेक बदल घडून येतात. म्हणूनच सुंठ आणि ताजं आले यांचे शरीरावर होणारे परिणाम वेगळे असतात. विशेषतः पावसाळ्यात, जेव्हा शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होते, तेव्हा सुंठेचा उपयोग शरीराला आतून बळकट करतो.
अमेरिकन नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिननुसार, सुंठमध्ये कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फायबर, फॉलिक अॅसिड, व्हिटॅमिन सी आणि व्हिटॅमिन ए भरपूर प्रमाणात असतात. याशिवाय, जिंजेरोल्स, शोगोल्स, झिंजिबेरिन, लिनालूल, लिमोनीन आणि गेरानियोलसारखे जैविक घटक सुद्धा सोंठमध्ये आढळतात. या घटकांपैकी जिंजेरोल्स आणि शोगोल्स हे पचन सुधारण्यात मदत करतात. तसेच सूज कमी करणे, वेदना कमी करणे आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे यामध्येही सुंठ उपयुक्त ठरते. अपचन, गॅस, सर्दी-खोकला, घशातील खवखव आणि सांधेदुखी यांसाठी ती प्रभावी मानली जाते. याशिवाय, सोंठमध्ये अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म असतात जे शरीरातील हानिकारक तत्त्व कमी करून कॅन्सरसारख्या गंभीर आजारांपासून बचाव करतात.
हेही वाचा..
राहुल गांधी यांचा ‘ऑपरेशन सिंदूर’वर प्रश्न उपस्थित करणे दुर्दैवी
उपराष्ट्रपती निवडणुक : अधिसूचना जारी
ही गोडी मेमरीच नव्हे तर इम्युनिटीही वाढवते…
सोंठचे स्वभाव उष्ण असल्यामुळे ती थंडी किंवा दमट हवामानात विशेष फायदेशीर मानली जाते. आयुर्वेदानुसार, सुंठ ‘त्रिदोषनाशक’ आहे – म्हणजे ती वात आणि कफ यांचे संतुलन साधते. सुंठ टाकून बनवलेली चहा किंवा काढा हा हिवाळ्यात उर्जा व उष्णता देतो. इरिटेबल बाऊल सिंड्रोम (IBS) असलेल्या लोकांसाठी सुद्धा सुंठ वरदानासारखी ठरते. सोंठ घी आणि साखर किंवा मिश्रीसह जेवल्यानंतर घेतल्यास पचन सुधारते आणि आतड्यांच्या मरोडीतून आराम मिळतो. सुंठ मधील अँटी-इंफ्लेमेटरी, अँटीऑक्सिडंट आणि अँटीबायोटिक गुणधर्म पावसाळ्यात होणाऱ्या सर्दी, खोकला, ताप अशा मौसमी आजारांपासून लढण्यात मदत करतात. नियमितपणे सुंठचं पाणी पिण्याने शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढते आणि वारंवार आजारी पडण्याची शक्यता कमी होते.
