उत्तराखंडमधील नैनीतालचा नैनी तलाव गंभीर संकटात सापडला आहे. जवळपास १८ वर्षांपासून कृत्रिम ऑक्सिजनवर टिकून असलेला हा तलाव आता ‘ऑक्सिजन सपोर्ट’शिवाय श्वास घेऊ न शकण्याच्या स्थितीत आला आहे, कारण त्याचा एयरेशन सिस्टम पूर्णपणे जीर्ण झाला आहे. तलावात ऑक्सिजन पोहोचवण्यासाठी २००७ साली थंडी रोड भागात दोन फ्लोमीटर आणि पाईपलाइन सिस्टम बसवण्यात आले होते. या तंत्रज्ञानामुळे तलावाच्या पाण्यातील ऑक्सिजनची कमतरता भरून काढली जात होती, ज्यामुळे पाण्याची गुणवत्ता सुधारली आणि जलीय जीवांना जीवन मिळत होते.
या सिस्टममधील फ्लोमीटरचे सरासरी आयुष्य १० वर्षे तर पाईप-डिस्कचे आयुष्य फक्त ५ वर्षे असते. दोन्हींची कालमर्यादा अनुक्रमे २०१७ आणि २०१३ मध्ये संपली. आता स्थिती अशी आहे की दोन फ्लोमीटरपैकी एकाच्या चार आणि दुसऱ्याच्या दोन पाईप्स पूर्णपणे बंद पडले आहेत. उरलेल्या पाईप्समधूनही पाण्याचा प्रवाह अत्यंत मंद आहे, तर काही पाईप्स फुटल्याने ऑक्सिजनची गळती होत आहे.
हेही वाचा..
अधिकृत पत्रव्यवहारात ‘हरिजन’ शब्दाच्या वापरावर बंदी
स्वातंत्र्य दिनानिमित्त मेट्रो सेवा सुरु होणार सकाळी ४ वाजता
चार इस्रायली शहरांवर ड्रोन हल्ले
मागील ११ वर्षांत राहुल गांधी निरुपयोगी झालेत, आता कामाच्या शोधात आहेत!
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की जर तातडीने नवा एयरेशन सिस्टम बसवला नाही तर तलावातील ऑक्सिजनची पातळी झपाट्याने कमी होईल. याचा थेट परिणाम तलावाच्या परिसंस्थेवर होईल – जलीय जीवांचा मृत्यू होईल, पाण्याची गुणवत्ता घसरेल आणि पर्यटनावरही नकारात्मक परिणाम दिसून येईल. तलाव संवर्धनाबाबत झील विकास प्राधिकरणाचे सचिव विजय नाथ शुक्ल म्हणाले, “एयरेशन सिस्टमच्या ट्यूब्समध्ये बिघाड आढळल्यानंतर शासनाकडे प्रस्ताव पाठवण्यात आला होता. शासनाने विभागाकडून काही मुद्द्यांवर उत्तर मागितले होते, जे पाठवले गेले आहे. लवकरच या समस्येवर उपाय केला जाईल, असे त्यांचे म्हणणे आहे. मात्र सध्या नैनी तलावाची ‘सांस’ अडखळत आहे आणि वेळेत उपाय न झाल्यास पुन्हा एकदा अस्तित्वाच्या संकटाला सामोरे जावे लागेल.”
जिलाधिकारी वंदना सिंग यांनी सांगितले, “तलावातील एयरेशन प्रोग्राम झील विकास प्राधिकरणामार्फत चालवला जातो. एयरेशन मशीनमधील जी उपकरणे खराब झाली किंवा जुनी झाली आहेत, त्यांचा प्रस्ताव तयार करण्यात आला आहे. लवकरच तांत्रिक संस्थेच्या मदतीने ही उपकरणे बदलली जातील आणि जी उपकरणे खराब आहेत ती दुरुस्त केली जातील.”
