प्रत्येक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील चतुर्थीला विनायकी किंवा विनायक चतुर्थी व्रत असे म्हणतात. “विनायक” हे प्रथमपूज्य श्री गणेशांचे एक नाव आहे, त्यामुळे हा दिवस श्री गणेशांना समर्पित मानला जातो. या दिवशी गणपतीचे पूजन आणि अर्चन केल्याने विशेष लाभ होतो. पंचांगानुसार ३० एप्रिल २०२५ रोजी दुपारी २:१२ वाजता चतुर्थी सुरु होईल आणि तिचा समाप्तीचा काळ १ मे २०२५ रोजी सकाळी ११:२३ वाजता असेल. उदया तिथीनुसार विनायक चतुर्थीचा सण १ मे २०२५, गुरुवार रोजी साजरा केला जाईल.
दृक पंचांगानुसार, या चतुर्थीला वरद विनायक चतुर्थी असेही म्हणतात. “वरद” म्हणजे इच्छित मनोकामना पूर्ण करणारा आशीर्वाद. जे भक्त विनायक चतुर्थीचे व्रत करतात, त्यांना भगवान गणेश ज्ञान आणि संयम यांचा आशीर्वाद देतात. ही दोन्ही नैतिक मूल्ये मानवाच्या उन्नतीसाठी अत्यंत आवश्यक मानली जातात. हिंदू पंचांगानुसार विनायक चतुर्थीच्या दिवशी मध्यान्ह काळात पूजन करण्याची परंपरा आहे. त्या वेळेत गणेशपूजेचे विशेष महत्त्व आहे.
हेही वाचा..
कोलकाता येथील हॉटेलमध्ये लागलेल्या आगीत १४ जणांचा मृत्यू
पंतप्रधान मोदींचा ‘तो’ निर्णय आणि पाकिस्तानची उडाली झोप; मध्यरात्री मंत्र्याची पत्रकार परिषद
विशाखापट्टणममध्ये भाविकांच्या अंगावर भिंत कोसळून आठ जणांचा मृत्यू
कॉंग्रेसने मोदींवर टीका करणारी पोस्ट हटवली; अंतर्गत वाद चव्हाट्यावर
या दिवशी गणेशाची भक्तिभावाने पूजा केल्यास घरात सुख-समृद्धी, धनसंपत्ती, आणि ज्ञान-प्राप्ती होते. पुराणांनुसार, शुक्ल पक्षातील चतुर्थीला विनायकी चतुर्थी आणि कृष्ण पक्षातील चतुर्थीला संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. विनायकी चतुर्थीच्या दिवशी ब्रह्म मुहूर्तात उठून स्नान करून लाल रंगाचे वस्त्र परिधान करावे. नंतर दुपारी पूजेच्या वेळी आपल्या सामर्थ्यानुसार सोनं, चांदी, पीतळ, तांबे, माती किंवा धातूची गणेश प्रतिमा स्थापन करून संकल्प घ्यावा. त्यानंतर षोडशोपचार पद्धतीने पूजा करून श्री गणेशाची आरती करावी. श्री गणेशाला सिंदूर अर्पण करावा आणि ‘ॐ गं गणपतये नमः’ मंत्राचा उच्चार करत २१ दुर्वा दल अर्पण करावे.
यानंतर गणपतीला बुंदीच्या लाडवांचा नैवेद्य दाखवावा. त्यातले ५ लाडू ब्राह्मणांना दान करावेत, ५ लाडू गणपतीच्या चरणी अर्पण करावेत आणि उरलेले प्रसाद म्हणून वाटावेत. पूजनावेळी श्री गणेश स्तोत्र, अथर्वशीर्ष, संकटनाशक गणेश स्तोत्र यांचे पठण करावे. संध्याकाळी गणेश चतुर्थीची कथा, गणेश स्तुती, श्री गणेश सहस्रनामावली, गणेश चालीसा यांचे स्तवन करावे. संकटनाशन गणेश स्तोत्राचे पठण करून आरती करावी व ‘ॐ गणेशाय नमः’ मंत्राचा जप केल्याने मनोरथ पूर्ण होतात.
