अरावली पर्वतरांगेतील अध्यात्मिक केंद्रबिंदू म्हणजे श्री अंबाजी माता मंदिर. गुजरातसह संपूर्ण देशात व जगभरात प्रसिद्ध असलेले, तसेच कोट्यवधी भाविकांची श्रद्धास्थळी असलेले हे अंबाजी यात्राधाम प्रत्येक पौर्णिमेला—विशेषतः भाद्रपदी पौर्णिमेला—अनेक लाखो भाविकांच्या गर्दीने भरून जाते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या मार्गदर्शनाखाली आणि मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांच्या नेतृत्वाखाली या पवित्र स्थळाचा सर्वांगीण विकास सुरु असून, राज्य सरकार अंबाजी यात्राधामाला एक मॉडेल टेम्पल टाउन म्हणून विकसित करण्याच्या दृष्टीने काम करत आहे.
या दिशेने पाऊल टाकत, राज्य सरकारने १,६३२ कोटी रुपयांचा एक मेगा मास्टर प्लॅन तयार केला आहे. मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल स्वतः या प्रकल्पाच्या अंमलबजावणीवर लक्ष ठेवून आहेत. युवा, सेवा आणि सांस्कृतिक विषयांचे राज्यमंत्री हर्ष संघवी यांनी यासंदर्भात अलीकडेच एक महत्त्वपूर्ण बैठक घेतली. जेव्हा नरेंद्र मोदी गुजरातचे मुख्यमंत्री होते, तेव्हाच त्यांनी अंबाजीच्या विकासासाठी अनेक उपक्रम हाती घेतले होते. पंतप्रधान झाल्यानंतर त्यांनी “विकासही आणि वारसाही” हा मंत्र देत देशभरातील श्रद्धास्थळांचा अद्वितीय विकास आरंभला आहे. याच संकल्पनेचा वारसा पुढे नेत मुख्यमंत्री पटेल श्रद्धास्थळांना भाविकांसाठी अध्यात्मिक अनुभवाचे केंद्र बनविण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
हेही वाचा..
पुतीन यांच्याकडे ५० नाहीतर केवळ १२ दिवस नाहीतर निर्बंधांना सामोरे जा!
कॅनडामध्ये विमान दुर्घटना; एका भारतीयाचा मृत्यू
डीआरडीओकडून ‘प्रलय’ क्षेपणास्त्राचे यशस्वी परीक्षण
भारत बनला अमेरिकेचा सर्वात मोठा स्मार्टफोन निर्यातदार
राज्य सरकारने बनासकांठा जिल्ह्यातील दांता तालुक्यातील अरावली पर्वतश्रेणीत असलेल्या अंबाजी माता मंदिरासाठी ५० वर्षांचा दृष्टीकोन समोर ठेवून हा मास्टर प्लॅन तयार केला आहे, जो दोन टप्प्यांमध्ये अंमलात आणला जाणार आहे. पहिल्या टप्प्यातील काम लवकरच सुरू होणार आहे. या प्लॅनचा मुख्य उद्देश पवित्र स्थळांचे एकत्रीकरण करून भाविकांना सर्व सुविधा पुरविणे आणि यात्रेसाठी एक नवा बेंचमार्क स्थापित करणे आहे. पर्यटन विभागाअंतर्गत कार्यरत गुजरात पवित्र यात्राधाम विकास मंडळ हे मास्टर प्लॅनच्या अंमलबजावणीवर काम करत आहे.
या मास्टर प्लॅनचा केंद्रबिंदू आहे गब्बर पर्वत, जिथे सती देवीचे हृदय पडल्याचे मानले जाते आणि अंबाजी मंदिर, जिथे ‘विशा यंत्र’ वसले आहे. या दोन्ही पवित्र स्थळांना अध्यात्मिक दृष्टीने एकत्र आणून भव्य ‘इंटरॲक्टिव्ह कॉरिडोर’ द्वारे जोडण्याची योजना आहे, ज्यामुळे भाविकांना अधिक आध्यात्मिक अनुभूती मिळेल. गुजरात पवित्र यात्राधाम विकास मंडळाच्या माहितीनुसार, पर्यावरणपूरक, दीर्घकालीन आणि शाश्वत दृष्टिकोन ठेवून अंबाजी मंदिर परिसरासाठी सविस्तर मास्टर प्लॅन तयार करण्यात आला आहे. या प्लॅनमध्ये गब्बर पर्वतावरील ज्योत आणि अंबाजी मंदिरातील विशा यंत्र यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या साह्याने अधिक सुरक्षित, सुलभ आणि भावनिकरित्या जोडण्यात येईल.
चाचर चौक आणि गब्बर मंदिर परिसरात विषयाधारित विकास केला जाईल, जो दर्शन अनुभव अधिक समृद्ध करेल. संपूर्ण प्रकल्पासाठी १,६३२ कोटी रुपयांचा खर्च अपेक्षित आहे. पहिल्या टप्प्यात, सुमारे ९५० कोटी रुपयांच्या कामांची सुरुवात होणार आहे. मुख्य आकर्षण म्हणजे अंबाजी मंदिर ते गब्बर पर्वत व मानसरोवरला जोडणारा भव्य शक्ती कॉरिडोर, ज्यामध्ये शक्ती चौक व गब्बर दर्शन चौक यांना एकत्रित करण्यात येईल.
यात पुढील सुविधांचा समावेश असेल: देवी सतीच्या पुराणकथा आधारित डिझाईनसह अंबाजी मंदिर परिसराचा विस्तार. मंदिराकडे जाणारा अंडरपास. आगमनासाठी नवीन अंबाजी चौक. पादचारी मार्गांचा विकास. मल्टी लेव्हल पार्किंग व यात्रेकरू निवास भवन. ‘दिव्य दर्शन प्लाझा’ व ‘शक्ती पथ’. सती घाट व आगमन प्लाझाचा प्रकाश व ध्वनी शो. दुसऱ्या टप्प्यात ६८२ कोटी रुपयांच्या अंदाजे खर्चाने: गब्बर मंदिर परिसराचा विकास, अंबाजी मंदिर व मानसरोवर परिसराचा विस्तार , सती सरोवराचा विकास केला जाईल.
भाविकांच्या सुरक्षिततेसह त्यांच्या आगमन प्रक्रियेतील सुलभता व सुविधा वाढविण्याच्या दृष्टीने अनेक उपाययोजना केल्या जातील. चाचर चौक तीनपटीने विस्तारित केला जाईल. शक्ती कॉरिडोरमध्ये गब्बर पर्वताशी जोडणाऱ्या गॅलऱ्या, प्रदर्शनी केंद्रे, भित्तिचित्रे, इव्हेंट प्लाझा आणि गरबा मैदान उभारले जातील. गब्बर पर्वतावरील मंदिर परिसर, परिक्रमा मार्ग, रोपवे व दर्शन व्यवस्थापनाच्या दृष्टीने संपूर्ण मास्टर प्लॅन कार्यान्वित केला जाईल.
