विशालाक्षी शक्तीपीठ किंवा काशी विशालाक्षी मंदिर हे हिंदू धर्मातील प्रसिद्ध ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे. हे मंदिर उत्तर प्रदेशातील बनारस या प्राचीन शहरातील काशी विश्वनाथ मंदिरापासून थोड्या अंतरावर मीरघाट येथे आहे. वाराणसी, भारताची सांस्कृतिक राजधानी, पुरातत्व , पौराणिक कथा, भूगोल , कला आणि इतिहास यांच्या संयोजनाचे एक उत्तम केंद्र आहे. हे पवित्र स्थान ‘बनारस’ आणि ‘काशी’ शहर म्हणूनही ओळखले जाते.
हिंदूंच्या श्रद्धेनुसार, विशालाक्षी मंदिर हे काशी विश्वनाथ मंदिरापासून थोड्या अंतरावर असलेल्या ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे. शक्तिपीठ महात्म्यानुसार माता सतीच्या उजव्या कानाची रत्ने येथे पडली होती. त्यामुळे या ठिकाणाला ‘मणिकर्णिका घाट’ असेही म्हणतात. येथे ‘विशालाक्षी’ ही माता शक्ती आणि काल भैरवाची पूजा केली जाते. तसेच, असेही सांगितले जाते की जेव्हा भगवान शिव सतीचे प्रेत खांद्यावर घेऊन इकडे-तिकडे फिरत होते, तेव्हा भगवतीचा कान याच ठिकाणी पडला होता.
दुसरी पौराणिक कथा अशी सांगितली जाते की, आई अन्नपूर्णा, जिच्या आशीर्वादाने जगातील सर्व प्राण्यांना अन्न मिळते, ती विशालाक्षीची माता आहे. पौराणिक ग्रंथांमध्ये असे मानले जाते की, काशी या परिपूर्ण धार्मिक नगरीमध्ये एकदा भीषण दुष्काळाची परिस्थिती उद्भवली होती. या सर्व गोष्टींनी भगवान शिव खूप अस्वस्थ झाले. मग त्यांनी स्वतः एक भांडे घेऊन अन्नपूर्णादेवीकडून भिक्षा घेतली आणि तिच्याकडून वरदान मिळवले. यावर भगवती अन्नपूर्णाने तिच्या आश्रयाला येणाऱ्याला कधीही संपत्ती आणि अन्नापासून वंचित न राहण्याचा आशीर्वाद दिला.
हे ही वाचा:
उद्धव ठाकरे ‘या’ प्रश्नांची उत्तरं दसरा मेळाव्यात मिळतील का?
अफगाणिस्तानात शैक्षणिक संस्थेत स्फोट; ४६ मुलींसह ५३ ठार
पोलीस महासंचालकांच्या हत्येची पीएएफएफ दहशतवादी संघटनेने घेतली जबाबदारी
जम्मू काश्मीरमध्ये पोलीस महासंचालकांची गळा चिरून हत्या
शक्तिपीठाचे महत्व
विशालाक्षी शक्तीपीठ हे भारतातील एक अतिशय पवित्र तीर्थक्षेत्र आहे. मातृदेवतेच्या रूपात विशालाक्षी आणि भगवान शंकराच्या रूपातील कालभैरवाची पूजा करण्यासाठी येथे दरवर्षी देशाच्या कानाकोपऱ्यातून लाखो भाविक येतात. पुराणात अशी परंपरा आहे की गंगेत स्नान केल्यानंतर विशालाक्षी मातेला धूप , दिवे , सुगंधी हार आणि मोत्याचे दागिने, नवीन वस्त्रे इत्यादी अर्पण कराव्यात. असे मानले जाते की हे शक्तीपीठ दुर्गा मातेच्या शक्तीचे प्रतीक आहे. त्यामुळे दरवर्षी लाखो भाविक दुर्गापूजेच्या वेळी या शक्तीपीठाला भेट देण्यासाठी येतात. विशालाक्षी देवीची पूजा केल्याने सौंदर्य, ऐश्वर्य प्राप्त होते, अशी भाविकांची श्रद्धा आहे. येथे दान, जप आणि यज्ञ करून मोक्ष प्राप्त होतो आणि साधक कधीही दुःख आणि दारिद्र्याच्या पाशात पडत नाही.
