ऑस्ट्रेलियन लष्करप्रमुख लेफ्टनंट जनरल साइमन स्टुअर्ट हे १० ते १४ ऑगस्टदरम्यान भारताच्या अधिकृत दौऱ्यावर असणार आहेत. सध्या या दौऱ्याला रणनीतिक आणि लष्करी सहकार्याच्या दृष्टीने खूपच महत्त्व प्राप्त झाले आहे. या दौऱ्यात ते भारतीय लष्करप्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी आणि संरक्षण मंत्रालयातील वरिष्ठ अधिकाऱ्यांशी भेटीगाठी करतील. भारत-ऑस्ट्रेलिया यांच्यातील व्यापक रणनीतिक भागीदारी लष्करी क्षेत्रात अधिक सशक्त करण्याच्या दिशेने हा दौरा महत्त्वाचा पाऊल मानला जात आहे. विशेषतः हिंद-प्रशांत क्षेत्रातील स्थैर्य टिकवण्यासाठी दोन्ही देशांनी सुरू केलेल्या संयुक्त प्रयत्नांत या भेटीला विशेष स्थान आहे.
रक्षा तज्ज्ञांच्या मते, लेफ्टनंट जनरल स्टुअर्ट यांचा भारत दौरा केवळ भारताच्या प्रादेशिक भूमिकेला मान्यता देणारा नाही, तर इंडो-पॅसिफिकमध्ये सामूहिक तयारी आणि रणनीतिक विश्वास वाढवण्याच्या दृष्टीनेही एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. या दौऱ्यामुळे दोन्ही लष्करांमधील सहकार्याच्या पुढील स्तराचा पाया घातला जाईल. खरंतर, भारत-ऑस्ट्रेलिया यांच्यातील संरक्षण भागीदारी सातत्याने विकसित होत आहे. नियमित उच्चस्तरीय संवाद आणि संस्थात्मक व्यवस्था यामुळे या भागीदारीला अधिक बळकटी मिळत आहे. नोव्हेंबर २०२३ मध्ये नवी दिल्लीत झालेल्या २+२ मंत्रिस्तरीय चर्चेचे हे उत्तम उदाहरण आहे, ज्याची पुढील बैठक २०२५ मध्ये ऑस्ट्रेलियामध्ये होणार आहे. तसेच, जुलै २०२३ मध्ये ऑस्ट्रेलियामध्ये झालेली ‘डिफेन्स पॉलिसी डायलॉग’ ही दोन्ही देशांमधील सहकार्याचा आढावा घेण्याचा आणि नव्या उपक्रमांची ओळख पटवण्याचा एक महत्त्वाचा मंच ठरला.
हेही वाचा..
राहुल गांधी यांचा ‘ऑपरेशन सिंदूर’वर प्रश्न उपस्थित करणे दुर्दैवी
उपराष्ट्रपती निवडणुक : अधिसूचना जारी
ही गोडी मेमरीच नव्हे तर इम्युनिटीही वाढवते…
भारतीय आणि ऑस्ट्रेलियन लष्करांमधील सहकार्य आता या भागीदारीचा एक मुख्य आधार बनला आहे. एकत्रित सराव, त्यातील व्याप्ती आणि रणनीतिक महत्त्व सातत्याने वाढत आहे. २०१६ मध्ये सुरू झालेला द्विपक्षीय सराव ‘ऑस्ट्राहिंद’ आता दोन्ही लष्करांमध्ये एक प्रमुख फिल्ड ट्रेनिंग सराव ठरला आहे. यात दहशतवादविरोधी कारवाया, जवळची लढाई आणि संयुक्त रणनीतीवर विशेष भर दिला जातो. याचे पुढील सत्र नोव्हेंबर २०२५ मध्ये ऑस्ट्रेलियामध्ये होणार आहे.
भारतीय लष्कराने ऑस्ट्रेलियाने आयोजित केलेल्या ‘टॅलिस्मन सेबर’ या बहुराष्ट्रीय युद्धसरावातही सक्रिय सहभाग नोंदवला आहे. ‘इंडो-पॅसिफिक एंडेवर’ दरम्यान विशाखापत्तनम येथे दोन्ही लष्करांनी संयुक्त व्यावसायिक संवाद तसेच मानवतावादी मदत, जंगल युद्ध आणि दहशतवादविरोधी कारवायांवर चर्चा केली होती. प्रशिक्षण आणि संस्थात्मक सहकार्याच्या क्षेत्रातही दोन्ही देशांमध्ये दृढ संबंध आहेत. भारतीय लष्करी अधिकारी नियमितपणे ऑस्ट्रेलियन संरक्षण आणि रणनीतिक अभ्यासक्रम, आर्मी कमांड आणि स्टाफ कोर्स तसेच डिफेन्स इंटेलिजन्स अॅनालिसिस कोर्समध्ये सहभागी होतात.
तसेच, ऑस्ट्रेलियन अधिकारी भारतातील नॅशनल डिफेन्स कॉलेज, डिफेन्स सर्व्हिस स्टाफ कॉलेज आणि हायर डिफेन्स ओरिएंटेशन कोर्समध्ये भाग घेतात. मिझोरमच्या वैरेंगटे येथील काउंटर-इन्सर्जन्सी आणि जंगल वॉरफेअर स्कूलमध्ये आयोजित होणारे प्रशिक्षक आदानप्रदान कार्यक्रम दोन्ही लष्करांमधील सामरिक समन्वय अधिक बळकट करतात. रक्षा उद्योग क्षेत्रातही दोन्ही देशांमधील सहकार्य वाढत आहे. भारतीय कंपन्यांनी ऑस्ट्रेलियाला ISR, मोबिलिटी आणि संरक्षित प्रणाली यांसारख्या सामरिक क्षमतेचे निर्यात केले आहे. याशिवाय, आर्मी डिझाईन ब्युरो आणि ऑस्ट्रेलियाच्या Digger Works यांच्यात संयुक्त विकास उपक्रम सुरू आहेत.
