पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रियो २०२५ ब्रिक्स शिखर परिषदेत भारताच्या दृष्टिकोनाची मांडणी करताना हवामान बदल, आरोग्य सुरक्षा यांसारख्या मुद्द्यांवर स्पष्टपणे विचार मांडले. भारत पुढील वर्षी ब्रिक्सच्या अध्यक्षपदाची धुरा सांभाळणार असून “मानवतेला अग्रक्रम” या दृष्टिकोनासह ब्रिक्सला नव्या स्वरूपात सादर करण्याचा भारताचा मानस आहे. पंतप्रधान मोदी यांनी रिओ दि जानेरियो येथे पार पडलेल्या १७ व्या ब्रिक्स शिखर परिषदेत सहभाग घेतला. त्यानंतर ते ब्राझीलची राजधानी ब्रासीलियाला पोहोचले, जिथे त्यांनी ब्राझीलचे राष्ट्राध्यक्ष लुईझ इनासिओ लुला दा सिल्वा यांच्यासोबत द्विपक्षीय संबंधांवर चर्चा केली.
सोमवारी रिओ दि जानेरियो येथे झालेल्या ब्रिक्स सत्रात पर्यावरण, सीओपी-३० आणि जागतिक आरोग्य या विषयांवर बोलताना, पंतप्रधान मोदींनी ब्रिक्सकडून या अत्यंत महत्त्वाच्या विषयांना दिलेल्या प्राधान्याची प्रशंसा केली. त्यांनी सांगितले की, हे विषय मानवजातीच्या उज्ज्वल भविष्याशी निगडित आहेत. “भारतासाठी हवामान न्याय ही केवळ एक निवड नाही, तर एक नैतिक जबाबदारी आहे,” असे ते म्हणाले. त्यांनी स्पष्ट केले की भारतासाठी हवामान बदल व पर्यावरण सुरक्षा ही केवळ ऊर्जा संबंधित बाब नसून, ती जीवन आणि निसर्ग यांच्यातील समतोल टिकवण्याची गरज आहे.
हेही वाचा..
दिल्ली: कावड यात्रेदरम्यान मांस दुकाने राहतील बंद!
गोपाळ खेमका हत्या प्रकरण: आरोपी चकमकीत ठार!
भाषेच्या वादावरून मीरा भाईंदरमध्ये गोंधळ, मनसे कार्यकर्ते ताब्यात!
या कारणासाठी पाकिस्तानचे संयुक्त राष्ट्रांमध्ये रडगाणं…
भारत आगामी वर्षी ब्रिक्सच्या अध्यक्षपदाची सूत्रे हाती घेणार आहे. या पार्श्वभूमीवर पंतप्रधानांनी म्हटले की, भारताचा अजेंडा “जागतिक दक्षिण” केंद्रित असेल आणि “जनकेंद्रित, मानवता-प्रथम” दृष्टिकोनावर भर दिला जाईल. पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, भारत ब्रिक्सला नव्याने मांडण्यासाठी प्रयत्नशील राहील, जिथे ब्रिक्स म्हणजे — सहकार्य, स्थिरता आणि शाश्वततेसाठी लवचिकता आणि नवोपक्रम. त्यांनी राष्ट्राध्यक्ष लुला यांचे शिखर परिषदेच्या यशस्वी आयोजनासाठी अभिनंदन केले व त्याच्या मनःपूर्वक स्वागताबद्दल कृतज्ञता व्यक्त केली. ‘पर्यावरण, सीओपी-३० आणि जागतिक आरोग्य’ या सत्रात ब्रिक्स सदस्य देश, भागीदार राष्ट्रे आणि आमंत्रित देश सहभागी झाले होते. या सत्रांच्या आयोजनाबद्दल पंतप्रधानांनी ब्राझीलचे आभार मानले.
पर्यावरणीय संरक्षणाच्या दिशेने भारताच्या कटिबद्धतेचा पुनरुच्चार करताना, त्यांनी लोक आणि पृथ्वीच्या हितासाठी भारताने हाती घेतलेल्या उपक्रमांची माहिती दिली. यामध्ये आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडी, आपत्ती-प्रतिरोधी पायाभूत सुविधा गठबंधन, जागतिक जैवइंधन आघाडी, बिग कॅट आंतरराष्ट्रीय गठबंधन, मिशन LiFE (Lifestyle for Environment) आणि ‘आईच्या नावाने एक झाड’ या योजना विशेषतः उल्लेखनीय आहेत. पंतप्रधानांनी सांगितले की भारत ही जगातील सर्वाधिक वेगाने वाढणारी अर्थव्यवस्था आहे, आणि तिने पॅरिस हवामान करारातील उद्दिष्टे वेळेपूर्वी पूर्ण केली आहेत. त्यांनी विकसनशील देशांना स्वस्त वित्तीय सहाय्य आणि तंत्रज्ञान हस्तांतरणाची गरज अधोरेखित केली, जेणेकरून ते हवामान बदलांचा सामना करू शकतील. ब्रिक्सने स्वीकारलेला ‘हवामान वित्त ढांचा’ यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल असल्याचे त्यांनी सांगितले.
पंतप्रधानांनी “एक पृथ्वी, एक आरोग्य” या मंत्राचा उल्लेख करत सांगितले की, भारताने कोविड महामारी दरम्यानही इतर देशांना सहकार्य केले. भारताने यशस्वीरीत्या डिजिटल आरोग्य योजना राबविल्या असून त्या जागतिक दक्षिणातील देशांसोबत वाटून घेण्यास तयार आहे. त्यांनी BRICS तर्फे सामाजिकरित्या ठरवलेल्या आजारांच्या निर्मूलनासाठी केलेल्या नव्या भागीदारीच्या घोषणेचे स्वागत केले. भारतामध्ये ‘आयुष्मान भारत’ ही जगातील सर्वात मोठी आरोग्य विमा योजना असून ती ५० कोटींपेक्षा अधिक लोकांसाठी जीवनरेखा ठरली आहे. आयुर्वेद, योग, युनानी व सिद्ध अशा पारंपरिक चिकित्सा प्रणालींवर आधारित एक सशक्त आरोग्य परिसंस्था तयार करण्यात आली आहे. डिजिटल हेल्थ उपक्रमांमुळे भारतातील दुर्गम भागातही आरोग्य सेवा पोहोचवण्यात यश आले आहे, असे त्यांनी नमूद केले.
त्यांनी सांगितले की ब्रिक्सने आरोग्य क्षेत्रातील सहकार्यावर भर दिला असून २०२२ मध्ये सुरु झालेला ‘ब्रिक्स लसी संशोधन व विकास केंद्र’ हा यामध्ये एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. आज घोषित केलेले “सामाजिकरित्या निर्धारित आजार निर्मूलनासाठी ब्रिक्स भागीदारी” चे विधान हा या सहकार्याला बळकट करणारा आणखी एक महत्त्वाचा पाऊल ठरेल. पंतप्रधान मोदींनी भारताच्या अध्यक्षतेखाली ब्रिक्समध्ये सर्व प्रमुख मुद्द्यांवर एकत्रितपणे काम करण्याची बांधिलकी दर्शवली. त्यांनी सांगितले की, ब्रिक्सचा पुनर्रचना उद्देश “क्षमता निर्माण, सहकार्य व शाश्वत विकासासाठी नवोन्मेष” असेल. जसे जी-२० मध्ये भारताने जागतिक दक्षिणच्या चिंता अधोरेखित केल्या, तसेच ब्रिक्समध्येही “मानवता प्रथम” या भावनेने कार्य केले जाईल. आपल्या भाषणाच्या समारोपात पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “पुन्हा एकदा, मी या यशस्वी ब्रिक्स शिखर परिषदेबद्दल राष्ट्राध्यक्ष लुला यांचे मनःपूर्वक अभिनंदन करतो. आपले खूप खूप आभार.”
