पावसाळ्यात आरोग्याचा रक्षक ‘लिंगुडा’

पावसाळ्याच्या काळात हवामानातील आर्द्रता, घाण आणि सतत बदलणारे वातावरण यामुळे आजार होण्याचा धोका वाढतो. त्यामुळे या ऋतूमध्ये आहारात असे पदार्थ समाविष्ट करणे आवश्यक असते जे शरीराला ऊर्जा तर देतीलच, पण प्रतिकारशक्तीही वाढवतील. हिरव्या पालेभाज्या आणि हंगामी फळांचा वापर यासाठी उपयुक्त मानला जातो. परंतु, या सगळ्यांमध्ये एक विशेष डोंगरी भाजी आहे जी तुलनेत कमी प्रसिद्ध आहे – तिचे नाव आहे ‘लिंगुडा’. काही भागांत तिला ‘लिंगड’, ‘लुंगडू’ किंवा ‘कसरोड’ असेही म्हणतात.

अमेरिकन वेबसाईट ‘WebMD’ आणि इतर पोषणविषयक पोर्टल्सनुसार, लिंगुड्याचे वनस्पतीशास्त्रीय नाव Matteuccia struthiopteris आहे. या भाजीमध्ये अंदाजे ६ ग्रॅम प्रथिने, ३ ग्रॅम तंतुमय घटक (फायबर), २ मि. ग्रॅम लोह, ३१ मि. ग्रॅम व्हिटॅमिन C, ८ ग्रॅम कार्बोहायड्रेट्स आणि केवळ १ ग्रॅम फॅट आढळते. याशिवाय यामध्ये व्हिटॅमिन A, B-कॉम्प्लेक्स, पोटॅशियम, तांबे, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, सोडियम आणि कॅरोटीनसारखे अनेक आवश्यक पोषकद्रव्ये असतात.

हेही वाचा..

सीलिएकसाठीची औषधं कोविडनंतरच्या सिंड्रोमवर परिणामकारक

‘बलुचिस्तान विक्रीसाठी नाही’

‘ऑपरेशन सिंदूर’ सुरूच राहील

‘हिंदू देशभक्त असतो, देशविघातक कारवाया करत नसतो’

ही एक हंगामी भाजी असून ती विशेषतः उत्तराखंड, हिमाचल प्रदेश आणि ईशान्य भारतातील डोंगराळ भागांत आढळते. पावसाळ्यात ही भाजी मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होते. स्वादिष्ट असण्याबरोबरच ती औषधी गुणधर्मांनी भरलेली असते. स्थानिक लोक ती भाजी, लोणचं किंवा साग स्वरूपात खातात. लिंगुडा खाल्ल्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे आहेत:
🔹 हृदयासाठी फायदेशीर – यामध्ये असलेला फायबर शरीरातील खराब कोलेस्टेरॉल कमी करतो, ज्यामुळे हृदयविकारांचा धोका कमी होतो. तसेच, अँटीऑक्सिडंट्स रक्तवाहिन्यांचे आरोग्य टिकवतात.
🔹 बीपी आणि शुगर नियंत्रणात ठेवतो – लिंगुड्यात पोटॅशियम मुबलक असते, जे रक्तदाब नियंत्रित करते. यामध्ये ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असल्यामुळे ही भाजी मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी उपयुक्त आहे. फायबर ब्लड शुगर स्तर संतुलित ठेवण्यास मदत करतो.
🔹 पचनक्रियेस चालना देतो – यामध्ये भरपूर व्हिटॅमिन C असते, जे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते. फायबरमुळे बद्धकोष्ठता, गॅस, अपचन व आम्लपित्त यांसारख्या समस्यांपासून आराम मिळतो. हे आतड्यांची स्वच्छता करतं व पचन सुधारतं.
🔹 वजन कमी करण्यास मदत – कमी कॅलोरी, कमी फॅट आणि जास्त फायबर असलेली ही भाजी भूक नियंत्रित ठेवते आणि मेटाबॉलिझम वाढवते, ज्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत होते.
🔹 अ‍ॅनिमिया कमी करतो – यामध्ये भरपूर लोह असते, जे शरीरातील हिमोग्लोबिन वाढवते आणि त्यामुळे अ‍ॅनिमियाचा धोका कमी होतो. तर व्हिटॅमिन A आणि कॅरोटीन डोळ्यांचे आरोग्य टिकवतात.