एका संशोधनानुसार, झोपताना मोबाईल फोन किंवा इतर स्क्रीनवर जास्त वेळ घालवणाऱ्या लोकांमध्ये निद्रानाशाचा धोका वाढतो. झोपताना पलंगावर स्क्रीनचा वापर केल्याने निद्रानाशाचा धोका 59 टक्क्यांपर्यंत वाढू शकतो. नॉर्वेजियन इन्स्टिट्यूट ऑफ पब्लिक हेल्थ येथील संशोधकांनी केलेल्या अभ्यासानुसार, मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी चांगली झोप अत्यंत महत्त्वाची असते. मात्र, रात्री झोपण्यापूर्वी लोक बेडवरच स्क्रीनचा वापर करण्याची सवय लावून घेत आहेत, ज्यामुळे त्यांची झोप बिघडत आहे.
सोशल मीडियाचा झोपेवर परिणाम होतो, असे मानले जात होते. मात्र, नॉर्वेमधील १८ ते २८ वयोगटातील ४५२०२ तरुणांवर केलेल्या सर्वेक्षणात हे आढळले की, स्क्रीनवर काय पाहिले जात आहे, यापेक्षा फक्त स्क्रीन बघण्यानेच झोप खराब होते. संशोधनाचे मुख्य लेखक डॉ. गुन्हिल्ड जॉनसेन हेटलँड म्हणाले, आम्हाला सोशल मीडिया आणि इतर स्क्रीन क्रियाकलापांमध्ये मोठा फरक आढळला नाही. याचा अर्थ, फक्त स्क्रीन बघण्यानेच झोपेवर परिणाम होतो. कदाचित याचे कारण म्हणजे स्क्रीन पाहण्यात वेळ निघून जातो आणि झोपेचा वेळ कमी होतो.”
हेही वाचा..
म्यानमारच्या भूकंपात १७०० जणांचा मृत्यू
व्हायरल गर्ल मोनालिसाला ऑफर देणारा दिग्दर्शक निघाला बलात्कारी
दलाई लामा ‘गोल्ड मर्क्युरी पुरस्कार २०२५’ने सन्मानित
मोदींकडे भारतासाठीचा हजार वर्षांचा दृष्टीकोन!
अभ्यासानुसार, पलंगावर स्क्रीनचा वापर केल्याने झोपेचा वेळ सरासरी २४ मिनिटांनी कमी होतो. विद्यार्थ्यांमध्ये झोपेच्या समस्या जास्त प्रमाणात आढळल्या. हेटलँड म्हणाले, याचा मानसिक आरोग्य, शैक्षणिक कार्यक्षमता आणि संपूर्ण आरोग्यावर मोठा परिणाम होऊ शकतो. फ्रंटियर्स इन सायकियाट्री या पत्रिकेत प्रसिद्ध झालेल्या अभ्यासानुसार, स्क्रीन झोपेचा वेळ कमी करतात, कारण त्या विश्रांतीसाठी असलेला वेळ कमी करतात, जागरण वाढवत नाहीत.
हेटलँड यांनी काय सल्ला दिला?
जर तुम्हाला झोपण्यास अडचण येत असेल आणि त्यामागे स्क्रीन टाइम कारणीभूत आहे असे वाटत असेल, तर झोपण्याच्या किमान ३०-६० मिनिटे आधीच स्क्रीनचा वापर बंद करा. जर स्क्रीन वापरणे टाळू शकत नसाल, तर झोपेत व्यत्यय येऊ नये म्हणून मोबाईलच्या नोटिफिकेशन्स बंद करण्याचा विचार करा. जागतिक स्तरावर स्क्रीनच्या वापराचा झोपेवर होणाऱ्या परिणामांचा पुढील अभ्यास करण्याचे त्यांनी आवाहन केले. अमेरिकेच्या पेन्सिल्व्हेनिया स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या संशोधकांनी केलेल्या अभ्यासात आढळले की, जे युवक पुरेशी झोप घेत नाहीत, त्यांच्यात उच्च रक्तदाब (हायपरटेन्शन) होण्याचा धोका वाढतो. उच्च रक्तदाब हा हृदयविकारास कारणीभूत ठरणारा एक सामान्य जोखीम घटक आहे.
