महिला व बाल विकास मंत्रालयाच्या अहवालानुसार, भारतामध्ये वित्तीय वर्ष २०२४-२५ मध्ये एकूण ४५१५ मुलांना दत्तक घेतले गेले, जे गेल्या १२ वर्षांतील सर्वाधिक आहे. ४१५५ मुलांना देशांतर्गत स्तरावर दत्तक घेतले गेले, ज्यामुळे भारतात मुलांना कायदेशीररित्या दत्तक घेण्याच्या स्वीकृतीत वाढ दिसून येते. केंद्रीय दत्तक ग्रहण संसाधन प्राधिकरणने ओळख मोहीम राबवून ८,५९८ नवीन मुलांना दत्तक घेण्याच्या प्रक्रियेत समाविष्ट केले, ज्यामुळे अधिक मुलांना प्रेमळ कुटुंब मिळू शकेल.
२४५ नवीन एजन्सी स्थापन करण्यात आल्या, ज्यामुळे गोद घेण्याच्या प्रक्रियेला आणखी गती मिळाली. ओळख प्रकोष्ठाचे प्रयत्न, व्यापक प्रशिक्षण आणि जनजागृती मोहिमा हे या प्रगतीसाठी महत्त्वाचे ठरले. CARA ने १२ राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये ४५ आभासी प्रशिक्षण सत्रे आणि प्रत्यक्ष राज्याभिमुख कार्यक्रम आयोजित केले. दत्तक माता-पित्यांसाठी मार्गदर्शन सत्रे घेण्यात आली, ज्यामुळे गोद घेण्याच्या प्रक्रियेला अधिक पारदर्शकता मिळाली.
हेही वाचा..
म्यानमार भूकंपात मृतांचा आकडा कितीवर पोहोचला ?
मुगल, चंगेज खान, औरंगजेब, बाबर, तैमूर ही नावे कशासाठी ?
महिला व बाल विकास राज्यमंत्री सावित्री ठाकूर यांच्या उपस्थितीत नोव्हेंबर २०२४ मध्ये वार्षिक परिषद आयोजित करण्यात आली. या परिषदेशी ५०० हून अधिक हितधारकांनी सहभाग घेतला, जिथे फॉस्टर केअर आणि दत्तक ग्रहणाच्या प्रक्रियेवर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले. CARA ने सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशांनुसार व्यापक बाल ओळख मोहीम सुरू केली, ज्यामुळे मुलांना पाच गटांत वर्गीकृत करण्यात आले. त्यात अनाथ, त्यागलेले, आत्मसमर्पित, मुलाखतीविना असलेले, अनुपयुक्त पालक असलेले यांचा समावेश आहे.
या वर्गीकरणामुळे मुलांना कायदेशीर दत्तक घेण्याच्या प्रक्रियेत आणण्यास मदत झाली, जेणेकरून त्यांना सुरक्षित आणि आधार देणारे घर मिळू शकेल. CARA ची डिजिटल सुधारणा आणि प्रक्रिया गतीकरण CARA ने ‘CARINGS’ पोर्टल सुधारले, ज्यात फॉस्टर केअर आणि फॉस्टर अडॉप्शन मॉड्यूल जोडले. डेटा शुद्धीकरण आणि दत्तक ग्रहण नियम, २०२२ यांचा समावेश करण्यात आला. रिश्तेदार व सावत्र पालकांसाठी स्वतंत्र मॉड्यूल सुरू करण्यात आले, ज्यामुळे प्रक्रियेचा सरासरी कालावधी ३-४ महिन्यांनी कमी झाला.
वित्तीय वर्ष २०२४-२५ मधील प्रगती भारतातील दत्तक ग्रहण प्रणाली मजबूत करण्याच्या CARA च्या दृष्टीकोनावर प्रकाश टाकते. केंद्रीय आणि राज्य यंत्रणांमधील समन्वयासह, CARA प्रत्येक गरजू मुलाला सुरक्षित आणि प्रेमळ कुटुंब मिळवून देण्यास कटिबद्ध आहे.
