पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रविवारी (३० मार्च) त्यांच्या ‘मन की बात’ या रेडिओ कार्यक्रमाच्या १२० व्या भागात देशासाठी जलसंवर्धन आवश्यक असल्याचे म्हटले. यावेळी त्यांनी देशभरात जलशक्ती मंत्रालयाकडून केल्या जाणाऱ्या प्रयत्नांवर चर्चा केली आणि जलसंवर्धनाचे महत्त्व स्पष्ट केले.
पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “उन्हाळी हंगाम सुरू होताच, प्रत्येक शहरात आणि गावात पाणी वाचवण्याची तयारी सुरू होते. अनेक राज्यांमध्ये, पाणी साठवण आणि जलसंवर्धनाशी संबंधित कामांना नवीन गती मिळाली आहे. जलशक्ती मंत्रालय आणि विविध स्वयंसेवी संस्था या दिशेने काम करत आहेत.”
जलसंवर्धनासाठीच्या उपाययोजनांचा उल्लेख करताना ते म्हणाले, “देशात हजारो कृत्रिम तलाव, चेक डॅम, बोअरवेल रिचार्ज, सामुदायिक सोकपिट बांधले जात आहेत. दरवर्षीप्रमाणे, यावेळीही ‘कॅच द रेन’ मोहिमेची तयारी करण्यात आली आहे. ही मोहीम सरकारची नाही तर समाजाची, सामान्य माणसाची आहे.” पंतप्रधान मोदींनी ‘जल संचय जन-भागीदारी अभियाना’ला महत्त्वाचे म्हणून वर्णन केले आणि म्हणाले, “आपल्याकडे असलेले नैसर्गिक संसाधने पुढील पिढीला सुरक्षित स्थितीत देण्याचा” हा एक प्रयत्न आहे.
पावसाचे थेंब जपून पाण्याचा अपव्यय कसा टाळता येईल याचे उदाहरण पंतप्रधानांनी दिले. ते म्हणाले, “गेल्या काही वर्षांत, या मोहिमेअंतर्गत, देशाच्या अनेक भागात जलसंवर्धनाचे अभूतपूर्व काम करण्यात आले आहे. मी तुम्हाला एक मनोरंजक आकडेवारी देतो, गेल्या ७-८ वर्षांत, नव्याने बांधलेल्या टाक्या, तलाव आणि इतर जल पुनर्भरण संरचनांद्वारे ११ अब्ज घनमीटरपेक्षा जास्त पाणी वाचवण्यात आले आहे.” या आकड्याचे स्पष्टीकरण देताना पंतप्रधान म्हणाले, “आता तुम्ही विचार केला पाहिजे की ११ अब्ज घनमीटर पाणी म्हणजे किती पाणी?
हे ही वाचा :
धीम्या ओव्हर गतीसाठी हार्दिक पांड्याला दंड
चैत्र नवरात्रि प्रतिपदा २०२५ : पुंछ आणि कठुआच्या मंदिरांमध्ये भक्तांची गर्दी
निफ्टी बँक आणि निफ्टी मिड सिलेक्टच्या डेरिव्हेटिव्ह कॉन्ट्रॅक्ट्सच्या लॉट साइजमध्ये बदल
ते पुढे म्हणाले की, भाक्रा नांगल धरणात साचणाऱ्या पाण्याचे फोटो तुम्ही पाहिले असतील. या पाण्यापासून गोविंद सागर तलाव तयार होतो. या तलावाची लांबी ९० किलोमीटरपेक्षा जास्त आहे. या तलावातही ९-१० अब्ज घनमीटरपेक्षा जास्त पाणी साठवता येत नाही. आणि त्यांच्या छोट्या प्रयत्नांमधून, देशातील नागरिकांनी देशाच्या विविध भागात ११ अब्ज घनमीटर पाणी वाचवण्यात यश मिळवले आहे – हा एक उत्तम प्रयत्न नाही का!”
कर्नाटकातील गडग जिल्ह्यातील लोकांच्या प्रयत्नांची पंतप्रधानांनी दखल घेतली. ते म्हणाले, “काही वर्षांपूर्वी, येथील दोन गावांचे तलाव पूर्णपणे सुकले होते. एक वेळ अशी आली की जनावरांना पिण्यासाठीही पाणी शिल्लक राहिले नाही. हळूहळू, तलाव गवत आणि झुडपांनी भरला गेला. पण गावातील काही लोकांनी तलावाचे पुनरुज्जीवन करण्याचा निर्णय घेतला आणि त्यावर काम सुरू केले.” पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, गावकऱ्यांचे प्रयत्न पाहून, “जवळपासच्या सामाजिक संस्थाही त्यांच्यात सामील झाल्या. सर्वांनी मिळून कचरा आणि चिखल साफ केला आणि काही काळानंतर तलावाचा परिसर पूर्णपणे स्वच्छ झाला. आता लोक पावसाळ्याची वाट पाहत आहेत.”
पंतप्रधानांनी हे ‘कॅच द रेन’ मोहिमेचे एक उत्तम उदाहरण असल्याचे वर्णन केले. ते म्हणाले, “तुम्ही सामुदायिक पातळीवर अशा प्रयत्नांमध्ये सामील होऊ शकता. ही जनचळवळ पुढे नेण्यासाठी तुम्ही आतापासूनच योजना आखल्या पाहिजेत आणि तुम्हाला आणखी एक गोष्ट लक्षात ठेवली पाहिजे – शक्य असल्यास, उन्हाळ्यात तुमच्या घरासमोर थंड पाण्याचे भांडे (मडके) ठेवा. घराच्या छतावर किंवा व्हरांड्यावर पक्ष्यांसाठीही पाणी ठेवा. हे पुण्यकर्म केल्यानंतर तुम्हाला किती बरे वाटेल ते पहा, असे पंतप्रधान मोदी म्हणाले.
