आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीमध्ये अनेक लोक वेळ वाचवण्यासाठी शिजवलेले अन्न पुन्हा पुन्हा गरम करून खातात. मात्र, आयुर्वेद आणि आधुनिक वैद्यकीय विज्ञान या दोन्ही शाखा ही सवय अत्यंत धोकादायक मानतात. तज्ज्ञांच्या मते, पुन्हा पुन्हा गरम केलेले अन्न पोषणमूल्याने कमी आणि विषारी घटकांनी भरलेले असते. हे केवळ पचनावर परिणाम करत नाही, तर शरीरात विषारी घटक (टॉक्सिन्स) साठवून गंभीर आजारांना कारणीभूत ठरू शकते.
आयुर्वेदानुसार, पुन्हा गरम केलेल्या अन्नाला ‘अमवर्धक’ आणि ‘वीर्यहीन’ म्हटले जाते, म्हणजे अशा अन्नातून ना शरीराला शक्ती मिळते, ना ते योग्यरीत्या पचते. उलट, हे अन्न शरीराला हळूहळू अशक्त करते आणि रोगप्रवृत्ती वाढवते. आधुनिक विज्ञान देखील या इशाऱ्याला दुजोरा देते. जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार (WHO), शिजवलेल्या अन्नाला पुन्हा गरम करताना त्याचे तापमान किमान ७० अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचणे आवश्यक असते, जेणेकरून बॅक्टेरिया नष्ट होऊ शकतील. पण ही प्रक्रिया फक्त एकदाच केली पाहिजे. वारंवार गरम केल्याने केवळ पोषक घटक नष्ट होतात असे नाही, तर काही अन्नपदार्थांमध्ये कर्करोगकारक रसायने तयार होण्याची शक्यता असते.
हेही वाचा..
सीएसएमटी स्थानकाला बॉम्बने उडवण्याची धमकी
ईडीच्या माजी अधिकाऱ्यास तीन वर्षांची शिक्षा
तमिळनाडू दौऱ्यात पंतप्रधान करणार ४८०० कोटींच्या प्रकल्पांचे उद्घाटन, भूमिपूजन
लॉ कॉलेज बलात्कार प्रकरणी फॉरेन्सिक अहवालांतून आरोपींची पुष्टी
उदाहरणार्थ, प्रथिनयुक्त पदार्थ जसे की अंडी किंवा चिकन पुन्हा पुन्हा गरम केल्यास त्यातील प्रथिनांची रचना बदलते, ज्यामुळे ते शरीरासाठी पचवणे कठीण होते. तसेच, शिजवलेला भात किंवा पास्ता यामध्ये काही प्रकारचे बॅक्टेरिया निर्माण होऊ शकतात, जे पुन्हा गरम केल्यावरही पूर्णपणे नष्ट होत नाहीत. त्यामुळे फूड पॉइझनिंगचा धोका वाढतो. बटाटे, ब्रेड व तळलेले पदार्थ (जसे की समोसे, भजी, पकोडे इत्यादी) पुन्हा गरम केल्यास अक्रिलामाइड नावाचे रसायन तयार होते, जे दीर्घकालीन सेवनाने कर्करोगास कारणीभूत ठरू शकते. आयुर्वेद आणि विज्ञान यांचे स्पष्ट मत आहे की, अन्न नेहमी ताजे आणि मर्यादित प्रमाणात शिजवावे. हेच आरोग्यासाठी सुरक्षित आणि पोषक आहे.
