उत्तर प्रदेशच्या वाराणसीमध्ये असलेले भारत माता मंदिर देशभक्ती आणि श्रद्धेचे अनोखे संगम आहे. हे देशातील एकमेव मंदिर आहे, जिथे कोणत्याही देवी-देवताची मूर्ती नाही, तर अखंड भारताचा भव्य नकाशा स्थापन केलेला आहे. भक्त जशी या मंदिरात प्रवेश करतात, तशी चारही बाजूंनी “भारत माता की जय” चे घोषणे ऐकू येतात आणि वातावरण देशभक्तीने न्हालते. हा भव्य नकाशा मकराणा संगमरमराच्या ७६२ तुकड्यांपासून तयार केला आहे, जो ११ फूट लांब आणि रुंद आहे. या मंदिराचे उद्घाटन २५ ऑक्टोबर १९३६ रोजी राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांनी केले होते. या वेळी अनेक स्वातंत्र्यसैनिक उपस्थित होते.
भारत माता मंदिराच्या केअरटेकर राजीव यांनी आईएएनएसला सांगितले की, या मंदिराची संकल्पना बाबू शिव प्रसाद गुप्त यांना १९१३ मध्ये कराची काँग्रेस अधिवेशनातून परतताना मुंबईत मातीच्या अखंड भारताच्या नकाशावरून प्रेरणा मिळाली. त्यांनी १९१८ मध्ये मंदिराचे बांधकाम सुरू केले, जे सुमारे सहा वर्षांत पूर्ण झाले. विशेष म्हणजे, हे बांधकाम इंग्रजी शासनाच्या काळात गुप्तपणे केले गेले, जेणेकरून इंग्रजांना याची माहिती होऊ नये. राजीव यांनी सांगितले की, मंदिराच्या बांधकामात काशीचे इंजिनिअर दुर्गा प्रसाद खत्री यांच्या नेतृत्वाखाली ३० कारागीरांनी नकाशावर काम केले, तर २५ लोकांनी मंदिराची रचना तयार केली. ब्रिटिश राजात काम चालू असल्याने, कारागीर विविध ठिकाणी दगड कट करून, गुप्तपणे मंदिर परिसरात आणून त्यांना जोडत होते.
हेही वाचा;..
अमेरिकेसोबतच्या तणावादरम्यान जयशंकर रशियाला भेट देणार!
‘पाकिस्तानने मुर्खासारखे बोलू नये, आमच्याकडे ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र आहे’
सोहा अली खानने सांगितले फिट राहण्यामागचे गुपित
मंदिरातील अखंड भारताच्या नकाशामध्ये नद्या, डोंगर, तलाव, बेट आणि समुद्रसपाटीपासून उंचीपर्यंत सविस्तर माहिती समाविष्ट आहे. यात अफगाणिस्तान, बांगलादेश, बलुचिस्तान, तिबेट आणि अरब समुद्र यांचाही समावेश आहे, ज्यामुळे हे ऐतिहासिक दृष्ट्या एक अद्वितीय ठेवा बनते. राजीव यांच्या मते, हे मंदिर भारताच्या स्वातंत्र्यापूर्वीच तयार झाले होते आणि आता त्याला १०० वर्षांपेक्षा जास्त वेळ झाला आहे.
