आजच्या आधुनिकतेच्या झगमगाटात स्टील, नॉन-स्टिक आणि प्रेशर कुकरसारखी भांडी स्वयंपाकघरात सामान्य झाली आहेत. मात्र, आयुर्वेद आणि आधुनिक विज्ञान पुन्हा एकदा पारंपरिक मातीच्या भांड्यांकडे वळण्याची शिफारस करत आहेत. मातीच्या भांड्यांमध्ये अन्न शिजवण्याचे आणि खाण्याचे फायदे फक्त आरोग्यापुरतेच मर्यादित नाहीत, तर चव आणि परंपरेच्या दृष्टिकोनातूनही हे खूप महत्त्वाचे आहेत.
आयुर्वेदानुसार, मंद आचेवर शिजवलेले अन्न सर्वोत्तम असते. मातीच्या भांड्यांमध्ये अन्न हळूहळू शिजते, त्यामुळे अन्नातील आवश्यक पोषक तत्त्वे टिकून राहतात. उलट, प्रेशर कुकरमध्ये तीव्र वाफेमुळे ८७% पर्यंत पोषक घटक नष्ट होतात, तर मातीच्या भांड्यांमध्ये हे घटक १००% सुरक्षित राहतात. या पोषक घटकांमध्ये असलेले प्रोटिन्स शरीराला गंभीर आजारांपासून सुरक्षित ठेवतात.
हेही वाचा..
पुनर्वसन केंद्रात घडली धक्कादायक घटना
मसूद म्हणतात, देश कायद्याने चालतो
जुन्या वेदना चार पट वाढवतात डिप्रेशनचा धोका
टूथब्रशपेक्षा का श्रेष्ठ आहे आयुर्वेदातील दातुन
मातीची भांडी भारतात पारंपरिक स्वरूपात शतकानुशतके वापरली जात आहेत. या भांड्यांची किंमत इतर धातूंच्या तुलनेत अजूनही कमी असते. ही भांडी विविध आकार, रंग आणि डिझाईन्समध्ये ऑनलाईन व ऑफलाइन सहज उपलब्ध असतात. मातीच्या भांड्यांमध्ये बनवलेले अन्न फक्त आरोग्यदायीच नसते, तर त्याची चवही अद्वितीय असते. मातीच्या भांड्यातून येणारी सौंधी वास आणि मसाल्यांचा मिलाफ असा एक खास स्वाद निर्माण करतो, जो विसरता येत नाही. अन्नाचे प्रत्येक घास या भांड्यांमुळे खास बनतो, म्हणजेच चव दुप्पट होते.
आज मातीची भांडी फक्त आरोग्याच्या दृष्टिकोनातूनच नाही, तर स्वयंपाकघर आणि जेवणाच्या टेबलाच्या सजावटीसाठीही पसंत केली जात आहेत. सुंदर कलाकुसरीने सजलेली ही भांडी स्वयंपाकघराला एक देशी आणि आकर्षक लूक देतात. सकाळची चहा कुल्हडमध्ये किंवा थंड पाणी मडक्यात, यांचा अनुभव काही औरच असतो. माणसाला दररोज १८ प्रकारच्या सूक्ष्म पोषक तत्त्वांची गरज असते, जी मुख्यतः मातीपासूनच मिळतात. दुसरीकडे, अॅल्युमिनियमच्या भांड्यांमध्ये बनवलेले अन्न हे पोषक तत्त्व नष्ट करते. एवढेच नाही तर हे भांडे टीबी, मधुमेह, दमा आणि लकवा यांसारख्या गंभीर आजारांचे कारणही ठरते. कांस्य आणि पितळीत देखील काही पोषक घटक नष्ट होतात. त्यामुळे सर्वात सुरक्षित आणि लाभदायक पर्याय म्हणजे मातीची भांडी.
आजकाल आधुनिक मातीची भांडी मायक्रोवेव्हमध्येही वापरली जातात, त्यामुळे पारंपरिक आणि आधुनिक दोन्ही प्रकारच्या स्वयंपाकघरात यांचा उपयोग होऊ शकतो. मात्र, तीव्र आचेवर थेट वापरण्यापासून सावध राहण्याचा सल्ला दिला जातो, कारण त्यांची उष्णता सहन करण्याची क्षमता कमी असते. मातीच्या भांड्यांमध्ये जर तुम्ही दही घालून बसवलं, तर त्याची चवही अनेक पटीने वाढते. गरम दूधही मातीच्या हांडीत टाकल्यावर त्यात एक वेगळंच सौंधपण येतं.
