आपल्या आजूबाजूला अशी अनेक औषधी वनस्पती आहेत, ज्या केवळ शरीरातील त्रास कमी करत नाहीत, तर आरोग्याला नवसंजीवनी देतात. अशाच खास औषधींपैकी एक आहे – गोखरू.
गोखरू ही एक प्रभावी आयुर्वेदिक वनस्पती असून ती वात, पित्त आणि कफ या तिन्ही दोषांना संतुलित करण्यात मदत करते. गोखरूचा वापर सिरदुखी, पचनतंत्राच्या तक्रारी, त्वचारोग, संधिवात (गाठ), मूत्रविकार, तसेच पथरी आणि यौन समस्या यांवर केला जातो.
🔬 संशोधन काय सांगतं?
नेशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनच्या २०१२ मधील एका अभ्यासानुसार, गोखरू मुख्यतः पावसाळ्यात उगवतो आणि याचे फळ, पाने व खोड औषधी रूपात वापरले जातात. चरक संहितेत याचा उल्लेख मूत्रविकार व वातदोष निवारक म्हणून आहे.
🧪 गोखरूचे फायदे – थोडक्यात:
✅ सिरदुखीवर – १०–२० मि.ली. काढा दिवसातून दोन वेळा घेतल्यास आराम
✅ दम्यावर – २ ग्रॅम गोखरू चूर्ण व सुकं अंजीर एकत्र घेतल्यास उपयोगी
✅ पचनक्रिया सुधारण्यासाठी – गोखरू काढा + पिंपळी चूर्ण = हाजमा मजबूत
✅ मूत्रविकारांवर – गोखरू काढा + मध = मूत्र साफ होतो, त्रास कमी
✅ संधिवातावर (गाठ) – फळांचा काढा घेतल्यास जुनाट संधिवातातही फायदा
✅ पथरीसाठी – गोखरू चूर्ण + मध रोज घेतल्यास पथरी निघून जाते
✅ त्वचारोगांवर – गोखरू पाण्यात वाटून लावल्यास दाद-खाज, खरूज यावर आराम
✅ यौन स्वास्थ्यासाठी – गोखरू दूधात उकळून घेतल्यास स्पर्म काउंट वाढतो
✅ पुनःपुन्हा येणाऱ्या तापावर – गोखरू पंचांगाचा काढा उपयुक्त
📌 लक्षात ठेवा:
गोखरू वापरण्यापूर्वी तज्ञ आयुर्वेदाचार्यांचा सल्ला अवश्य घ्या. औषधी गुणांबरोबरच प्रत्येक वनस्पतीचं प्रमाण आणि योग्य वापर महत्वाचा असतो.
