भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (ASI) चे माजी प्रादेशिक संचालक केके मुहम्मद यांनी चालू असलेल्या मंदिर- मशीद वादांवर संयम ठेवण्याचे आवाहन केले आहे. तसेच म्हटले आहे की, केवळ तीन स्थळे – राम जन्मभूमी, मथुरा आणि ज्ञानवापी या चर्चेच्या केंद्रस्थानी असाव्यात. याशिवाय त्यांनी मुस्लिमांनी स्वेच्छेने या जागा सोपवाव्यात असे सुचवले, तर हिंदूंना पुढील मागण्या करण्याचे टाळण्याचे आवाहन मुहम्मद यांनी केले आहे. दाव्यांचा विस्तार केल्याने अधिक समस्या निर्माण होतील यावर त्यांनी भर दिला. मंदिर- मशीद वादाबाबत देशभरातील न्यायालयांसमोर अनेक याचिका प्रलंबित असताना मुहम्मद यांचे हे विधान आले आहे.
मुहम्मद यांनी निदर्शनास आणून दिले की, राम जन्मभूमीव्यतिरिक्त मथुरा आणि ज्ञानवापी ही दोन इतर ठिकाणे आहेत जी हिंदू समुदायासाठी तितकीच महत्त्वाची आहेत जितकी मुस्लिमांसाठी मक्का आणि मदीना आहेत. अयोध्या वादावर विचार करताना, मुहम्मद यांनी १९७६ मध्ये बीबी लाल यांच्या नेतृत्वाखाली बाबरी मशिदीच्या उत्खननात त्यांचा सहभाग आठवला. ते म्हणाले की एका कम्युनिस्ट इतिहासकाराच्या प्रभावामुळे हा वाद वाढला. त्यांच्या मते, त्यांनी मुस्लिम समुदायाला मशिदीखाली मंदिर असल्याचे पुरावे नाकारण्यास भाग पाडले.
मुहम्मद यांच्या मते, बहुतेक मुस्लिम सुरुवातीला वादग्रस्त जागेवर मंदिर बांधण्याची परवानगी देऊन प्रकरण सोडवण्यास इच्छुक होते. “त्या अत्यंत महत्त्वाच्या वेळी, एका कम्युनिस्ट इतिहासकाराने या सर्व गोष्टींमध्ये हस्तक्षेप केला आणि नंतर मुस्लिम समुदायाला पटवून दिले की प्राध्यापक लाल यांनी त्या जागेचे उत्खनन केले होते आणि त्यांना मंदिराच्या पूर्वीच्या अस्तित्वाला अनुकूल असे काहीही मिळाले नाही. ही त्यांची निर्मिती होती. म्हणून, मुस्लिमांकडे दुसरा कोणताही मार्ग नव्हता,” असे त्यांनी सांगितले. पुढे ते म्हणाले की, त्यांनी उत्खननापूर्वी, उत्खननादरम्यान किंवा उत्खननानंतरही कधीही त्या जागेला भेट दिली नव्हती. म्हणून, विषय जाणून न घेता, ते अशा प्रकारच्या खोट्या कथा पसरवत होते.
मंदिर-मस्जिद वादविवादाच्या व्यापक मुद्द्यावर, मुहम्मद यांनी सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला दिला. त्यांनी रामजन्मभूमीसह मथुरा आणि ज्ञानवापी ही हिंदू समुदायासाठी विशेष महत्त्वाची स्थळे म्हणून ओळखली आणि त्यांचे महत्त्व मुस्लिमांसाठी मक्का आणि मदिना यांच्याशी तुलनात्मक असल्याचे वर्णन केले आणि म्हणून, मुस्लिमांनी स्वेच्छेने ही तीन ठिकाणे सोपवावीत, असे ते पुढे म्हणाले. धार्मिक स्थळांबाबतच्या इतर याचिकांबद्दलच्या प्रश्नांना उत्तर देताना, मुहम्मद म्हणाले, या तीन व्यतिरिक्त, हिंदू समुदायाकडून कोणतीही मागणी येऊ नये. त्यांनी इशारा दिला की अतिरिक्त दाव्यांचा पाठपुरावा केल्याने हा प्रश्न सुटणार नाही आणि आणखी संघर्षाचा धोका निर्माण होईल.
हे ही वाचा:
“बाबरच्या नावाने भारतात कोणतीही मशीद बांधली जाणार नाही”
“वंदे मातरम्”वरील चर्चेसाठी संसदेत विशेष चर्चासत्र; पंतप्रधान मोदी उपस्थित राहणार?
डिजिटल अरेस्टच्या सर्व प्रकरणांची चौकशी करा, बँकांची भूमिका देखील तपासा!
हिवाळी अधिवेशन: पहिल्या दिवशी अर्थमंत्र्यांनी लोकसभेत मांडली ‘ही’ दोन विधेयके
ताजमहालबाबत काही हिंदू गटांनी केलेले आरोप त्यांनी स्पष्टपणे फेटाळून लावले आणि त्यांना खोटे म्हटले. मुहम्मद यांनी या जागेच्या ऐतिहासिक हस्तांतरणाची सविस्तर माहिती दिली, असे नमूद केले की ते मूळ राजा मान सिंग यांचे राजवाडे होते, जे नंतर जयसिंग आणि नंतर शाहजहान यांना हस्तांतरित करण्यात आले, ज्याचे समर्थन करणारे कागदपत्रे बीकानेर आणि जयपूर संग्रहालयात जतन केले आहेत.
