देशाच्या अंतर्गत सुरक्षेसमोर दहशतवाद, विघटनवादी हालचाली, डाव्या विचारसरणीचा उग्रवाद, सांप्रदायिक तणाव, घुसखोरी आणि संघटित गुन्हेगारी यांसारखी आव्हाने आहेत, असे प्रतिपादन संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी केले. याशिवाय बाह्य सुरक्षेच्या बाबतीतही भारतासमोर वेगळ्या प्रकारच्या आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे. सध्याच्या काळात सायबर आणि अवकाश (स्पेस) आधारित आव्हानेही समोर येत असल्याचे ते म्हणाले.
राजनाथ सिंह हे ‘एडव्हान्स टेक्नॉलॉजी ऑन इंटरनल सिक्युरिटी’ या चर्चासत्रात बोलत होते. हे चर्चासत्र केंद्रीय गृह मंत्रालय आणि DRDO यांनी संयुक्तपणे आयोजित केले होते. यावेळी संरक्षण मंत्र्यांनी सांगितले की, आंतरिक आणि बाह्य सुरक्षा या एकाच नाण्याच्या दोन बाजू आहेत. देशाच्या आंतरिक सुरक्षा, आपत्ती व्यवस्थापन आणि एकूण राष्ट्रीय सुरक्षेच्या दृष्टीने दिल्लीतील DRDO संकुलात हा कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला. हा कार्यक्रम DRDO आणि केंद्रीय सशस्त्र पोलीस दल यांच्यातील सहकार्य वृद्धिंगत करण्याच्या दृष्टीने आयोजित करण्यात आला होता. संरक्षण मंत्र्यांनी सांगितले की, DRDO प्रामुख्याने दोन प्रकारच्या तंत्रज्ञानावर कार्य करते. एक म्हणजे लष्कर, नौदल आणि हवाई दलासाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञान विकसित करणे आणि दुसरे म्हणजे अन्य सुरक्षा यंत्रणांसाठी उपयुक्त ठरणाऱ्या प्रणाली तयार करणे.
हेही वाचा..
भोपाळमध्ये महापुरुषांच्या नावाने प्रवेशद्वार उभारणार
धनंजय मुंडे यांनी मंत्रीपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाची भूमिका काय?
औरंगजेबाचे उदात्तीकरण, सपाचे आमदार अबू आझमींविरुद्ध गुन्हा
मोबाईल चोरीच्या संशयावरून केलेल्या मारहाणीत मृत्यू
यामध्ये छोटे शस्त्रास्त्र, बुलेटप्रूफ जॅकेट, संचार साधने, गुप्तचर प्रणाली, ड्रोन आणि अँटी-ड्रोन तंत्रज्ञान यांचा समावेश होतो. संरक्षण मंत्र्यांनी असेही सुचवले की, गृह मंत्रालय आणि DRDO यांनी संयुक्तरित्या अशा उत्पादनांची एक यादी तयार करावी, ज्यावर वेळेच्या चौकटीत कार्यवाही करता येईल.
संरक्षण मंत्र्यांनी सांगितले की, स्वातंत्र्यानंतरच्या काळात भारत आर्थिकदृष्ट्या स्थिर नव्हता, त्यामुळे प्राथमिक गरजांकडेच लक्ष केंद्रित केले जात होते. त्यामुळे आपत्ती व्यवस्थापनाकडे तुलनेने दुर्लक्ष झाले. परंतु आता परिस्थिती बदलली आहे. भारत आता आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होत आहे. तंत्रज्ञानाचा आपल्या दैनंदिन जीवनात अधिकाधिक वापर होत आहे. पूर्वी योग्य हवामान अंदाज यंत्रणा नसल्यामुळे चक्रीवादळांमुळे मोठे जीवित आणि आर्थिक नुकसान होत असे. परंतु तंत्रज्ञानाच्या मदतीने आता परिस्थितीत सुधारणा झाली आहे. याच प्रकारे आपत्ती व्यवस्थापनाच्या इतर क्षेत्रांतही महत्त्वपूर्ण बदल घडवण्याची गरज आहे,” असे राजनाथ सिंह म्हणाले.
आजच्या घडीला जागतिक स्तरावर नैसर्गिक आपत्तींचा प्रभाव मोठ्या प्रमाणात दिसून येतो. भारतही याला अपवाद नाही. चक्रीवादळ, भूकंप, हिमस्खलन, पूर आणि ढगफुटी यांसारख्या आपत्ती आपल्या देशातही वारंवार घडत आहेत. नुकतीच उत्तराखंडमध्ये हिमस्खलनाची घटना घडली, ज्यामध्ये अनेक बांधकाम कामगार अडकले होते. संरक्षण मंत्र्यांनी सांगितले की, आपत्ती स्वतःमध्येच दुर्दैवी असते, पण तंत्रज्ञानाच्या मदतीने त्याचा प्रभाव कमी करता येतो. हिमस्खलनाच्या घटनेत थर्मल इमेजिंग, व्हिक्टिम लोकेशन कॅमेरा आणि ड्रोन-आधारित इंटेलिजंट डिटेक्शन सिस्टीम यांसारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला. यामुळे मोठ्या प्रमाणात जीवितहानी टाळता आली.
आजच्या काळात जगभरातील सुरक्षा परिस्थिती अधिक गुंतागुंतीची होत चालली आहे. या जटिलतेचे एक प्रमुख कारण म्हणजे आंतरिक आणि बाह्य सुरक्षेतील वाढता ओव्हरलॅप. यामुळे राष्ट्रीय सुरक्षा धोरणेही त्याच प्रकारे परिष्कृत करण्याची आवश्यकता आहे, असे राजनाथ सिंह यांनी नमूद केले.
