चारधामांची पवित्र यात्रा ३० एप्रिलपासून म्हणजेच अक्षय तृतीयेला सुरू होणार आहे. या दिवशी यमुनोत्री आणि गंगोत्रीचे कपाट उघडले जातात. यंदा अक्षय तृतीया ३० एप्रिल रोजी आहे. पण तुम्हाला माहित आहे का की ‘अक्षय’ या शब्दाचा अर्थ काय आहे आणि याच दिवशी चारधाम यात्रा का सुरू होते? चला, अक्षय तृतीयेचे आध्यात्मिक महत्त्व जाणून घेऊया.
सनातन धर्मात अक्षय तृतीयेला ‘युगादि पर्व’ मानले जाते. वैशाख महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील तृतीया तिथीला अक्षय तृतीया म्हणतात. धार्मिक मान्यता आहे की या दिवशी दान, जप, तप आणि पूजन केल्यास अक्षय (कधीही नष्ट न होणारे) पुण्य मिळते. या दिवशी कोणतेही कार्य सुरू करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. ‘अक्षय’ म्हणजे ज्याचा कधीही क्षय होत नाही. म्हणूनच या दिवशी लोक सोनं – ही कधीही नष्ट न होणारी धातू – मोठ्या प्रमाणात विकत घेतात. मान्यता आहे की अक्षय तृतीयेला सोनं खरेदी केल्यास लक्ष्मी देवी प्रसन्न होते आणि आपल्या भक्तांना संपन्नता आणि वैभव प्रदान करते. भविष्य पुराण, नारद पुराणासारख्या अनेक ग्रंथांमध्ये अक्षय तृतीयेचा उल्लेख आहे.
हेही वाचा..
अहमदाबादेत बांगलादेशींना उखडून टाकण्यासाठी ८० जेसीबी, ६० डंपर
भारतामध्ये सोन्याची मागणी ८०० टनांहून अधिक
पाकिस्तानी हॅकर्सकडून राजस्थानमध्ये सायबर हल्ला
पहलगाम हल्ल्यावर संसदेत चर्चा गरजेची
अक्षय तृतीयेला ‘स्वयं सिद्ध मुहूर्त’ मानले जाते, म्हणजेच कोणत्याही शुभ कार्यासाठी वेगळ्या मुहूर्ताची गरज नसते. म्हणूनच याच दिवशी चारधाम यात्रा सुरू केली जाते. या दिवशी यमुनोत्री आणि गंगोत्रीचे कपाट उघडले जातात. हिंदू धर्मात चारधाम यात्रेला विशेष महत्त्व आहे. यमुनोत्री, गंगोत्री, केदारनाथ आणि बद्रीनाथ असा या यात्रेचा क्रम असतो. यमुनोत्री आणि गंगोत्रीच्या नंतर २ मे रोजी केदारनाथ आणि ४ मे रोजी बद्रीनाथचे कपाट उघडले जातील. धार्मिक मान्यतेनुसार, यमुनोत्रीपासून यात्रा सुरू केल्यास कोणतीही अडचण येत नाही. यमुनोत्री हे यमुना नदीचे उगमस्थान आहे. यमुना ही यमराजाची बहीण आहे आणि तिला असे वरदान आहे की ती आपल्या जलातून भक्तांचे दुःख दूर करेल. म्हणूनच यमुनोत्रीमध्ये स्नान केल्यास मृत्यूच्या भयापासून मुक्ती मिळते.
चारधाम यात्रेला धार्मिकच नव्हे तर भौगोलिक दृष्टिकोनातूनही महत्त्व आहे. यमुनोत्री पश्चिम दिशेला आहे आणि यात्रा पश्चिमेकडून पूर्वेकडे केली जाते. ही दिशा प्रवासासाठी शुभ मानली जाते, ज्यामुळे यात्रा सुलभ आणि सोयीस्कर ठरते. आता पाहूया अक्षय तृतीया २०२५ चे शुभ मुहूर्त. दृक पंचांगानुसार, तृतीया तिथी २९ एप्रिल रोजी सायंकाळी ०५:३२ पासून सुरू होऊन ३० एप्रिल रोजी दुपारी ०२:१२ पर्यंत राहणार आहे. पूजनासाठी शुभ मुहूर्त सकाळी ०५:४१ ते दुपारी १२:१८ पर्यंत आहे. एकूण शुभ काळ ६ तास ३७ मिनिटे आहे. याच दिवशी गृहप्रवेशासाठीही उत्तम वेळ आहे.
धार्मिक मान्यतेनुसार, जर सोने-चांदी खरेदी शक्य नसेल, तर सुख-समृद्धीसाठी मातीची भांडी, शंख, पिवळी मोहरी, हळदीची गाठ, कापूस खरेदी करणेही शुभ मानले जाते. या दिवशी दही, तांदूळ, दूध, खीर यांचा दान करणेही पुण्यदायक मानले जाते.
