तुम्ही कमकुवत स्मरणशक्ती आणि तणावाच्या समस्येने त्रस्त आहात का? तर हा नवा प्राण्यांवर आधारित संशोधन अहवाल तुमच्यासाठी आशेचा किरण ठरू शकतो. या अभ्यासानुसार, डार्क चॉकलेटचा एक तुकडा किंवा मूठभर बेरीज तुमची स्मरणशक्ती सुधारू शकतात आणि तणाव कमी करण्यास मदत करू शकतात. जपानच्या शिबाउरा इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीच्या संशोधकांच्या टीमने सांगितले की, चांगली स्मरणशक्ती आणि विचार करण्याची क्षमता फ्लेव्हनॉल्स या घटकामुळे वाढते, जे कोको आणि बेरीजमध्ये मुबलक प्रमाणात आढळतात.
करंट रिसर्च इन फूड सायन्स या जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या या अभ्यासात दिसून आले की, फ्लेव्हनॉल्सचे सेवन केल्याने काही शारीरिक प्रतिक्रिया (उदा. हृदयगती वाढणे किंवा रक्तदाबात बदल) निर्माण होतात, ज्या व्यायामानंतर होणाऱ्या जैविक बदलांसारख्या असतात. हे बदल हलका तणाव निर्माण करणारा घटक म्हणून कार्य करतात, जो केंद्रीय मज्जासंस्था प्रणाली सक्रिय करतो आणि त्यामुळे लक्ष केंद्रीकरण, उत्तेजन आणि स्मरणशक्ती वाढते. फ्लेव्हनॉल्स न्यूरॉन्सच्या नुकसानीपासून देखील संरक्षण करतात.
हेही वाचा..
“अवैध अमेरिकन प्रवास ठरला जीवघेणा, तस्करांकडून ओलीस ठेवून हरियाणच्या तरुणाची हत्या”
छत्तीसगडच्या नवीन विधानसभेचे पंतप्रधानांनी केले उद्घाटन
‘व्हाइट नाइट कॉर्प्स’ कडून वीर योद्ध्यांना सलाम
यूपीआय व्यवहारांच्या झपाट्याने वाढ
शिबाउरा इन्स्टिट्यूटचे डॉ. यासुयुकी फुजी म्हणाले, “या अभ्यासात दिसून आले की, फ्लेव्हनॉल्समुळे निर्माण होणारी तणाव प्रतिक्रिया ही व्यायामामुळे होणाऱ्या प्रतिक्रियेप्रमाणेच असते. त्यामुळे फ्लेव्हनॉल्सचे सेवन, त्यांच्या मर्यादित जैवउपलब्धतेनंतरही, आरोग्य आणि जीवनमान सुधारण्यास मदत करू शकते.” या संशोधनात टीमने फ्लेव्हनॉल्स संवेदनात्मक उत्तेजनाद्वारे मज्जासंस्थेवर कसा परिणाम करतात हे तपासले. त्यांनी परिकल्पना मांडली की, फ्लेव्हनॉल्सचा तुरट स्वाद (जसे की तोंडात कोरडेपणा, आकस, खरखरीतपणा किंवा सॅंडपेपरसारखी जाणीव) थेट मेंदूला सिग्नल देऊ शकतो का, हे त्यांनी तपासले.
संशोधकांनी १० आठवड्यांच्या उंदरांवर प्रयोग केले. त्यांना शरीराच्या वजनाच्या प्रमाणात २५ मिग्रॅ/किलो किंवा ५० मिग्रॅ/किलो इतक्या डोसने फ्लेव्हनॉल्स दिले, तर नियंत्रण गटातील उंदरांना केवळ डिस्टिल्ड वॉटर दिले. व्यवहार चाचणी (Behavioral test) मध्ये असे आढळले की फ्लेव्हनॉल्स दिलेल्या उंदरांमध्ये नियंत्रण गटाच्या तुलनेत जास्त हालचालशीलता, नवीन गोष्टी शोधण्याची उत्सुकता आणि शिकण्याची व लक्षात ठेवण्याची क्षमता अधिक होती.
फ्लेव्हनॉल्समुळे मेंदूतील अनेक भागांमध्ये न्यूरोट्रान्समीटर क्रियाशीलता वाढली. औषध दिल्यानंतर लगेचच मेंदूमध्ये डोपामाइन, लेव्होडोपा, नॉरएपिनेफ्रिन आणि त्याचे मेटाबोलाइट नॉरमेटानेफ्रिन यांचे प्रमाण वाढले. हे रसायन प्रेरणा, लक्ष केंद्रीकरण, तणाव आणि उत्तेजना नियंत्रित करण्यास मदत करतात. याशिवाय, नॉरएड्रेनालिन तयार करणारे आणि वाहतूक करणारे एन्झाइम्स (टायरोसिन हायड्रॉक्सिलेज, डोपामाइन-बीटा-हायड्रॉक्सिलेज आणि व्हेसिक्युलर मोनोअमाइन ट्रान्सपोर्टर 2) अधिक सक्रिय झाले, ज्यामुळे नॉरएड्रेनर्जिक प्रणालीची सिग्नलिंग क्षमता अधिक बळकट झाली.
जैवरासायनिक विश्लेषणात असेही दिसून आले की, मूत्रामध्ये कॅटेकोलामाइन्स (तणावाच्या वेळी उत्सर्जित होणारे हार्मोन्स) चे प्रमाण जास्त होते आणि मेंदूतील हायपोथॅलॅमिक पॅराव्हेंट्रिक्युलर न्यूक्लियस (PVN) ची क्रियाशीलताही वाढलेली आढळली — हा मेंदूचा तो भाग आहे जो तणाव नियंत्रणासाठी जबाबदार आहे.
