‘भीमसेनी कापूर’, ज्याला ‘बासर’ असेही म्हणतात, औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण मानला जातो. याची तासीर उष्ण असते आणि त्याचा आकार टोकदार किंवा नुकीचा असतो. हे वात, पित्त आणि कफ या त्रिदोषांना संतुलित करण्यात मदत करते. धार्मिक दृष्टीनेही कपूरचे महत्त्व मोठे आहे. याचा उपयोग पूजा, होम-हवन यामध्ये केला जातो. कोरोना काळ अजूनही लोक विसरलेले नाहीत. त्या वेळी अनेक लोक आपल्या जवळ लवंग आणि कपूराची पोटली ठेवत असत. पण तुम्हाला माहित आहे का की बाजारात सहज मिळणारा बहुतांश कपूर हा कृत्रिम आणि बनावट असतो? पण ‘भीमसेनी कपूर’ मात्र शुद्ध, नैसर्गिक कपूर म्हणून ओळखला जातो.
भीमसेनी कपूर हा झाडांपासून मिळणारा नैसर्गिक कपूर आहे. तो मोठ्या, अनियमित आकाराच्या गाठींमध्ये आढळतो आणि त्याचा रंग किंचित तपकिरी किंवा पिवळसर असतो. याचा सुगंध थोडा तीव्र पण अत्यंत शुद्ध असतो आणि तो जाळल्यावर पूर्णपणे जळून जातो, मागे कोणताही अवशेष राहत नाही. आयुर्वेदिक औषधांमध्ये याच नैसर्गिक कपूराचा उपयोग केला जातो.
हेही वाचा..
हत्तींसाठी ३१ दिवसांची कसली वैद्यकीय थेरेपी ?
अर्थमंत्री सीतारामन यांनी स्पेनमध्ये प्रमुख नेत्यांशी घेतल्या भेटी
जुन्या दिल्ली रेल्वे स्थानकाचे नाव बदलून ‘महाराजा अग्रसेन’ ठेवा!
तेलंगणा फार्मा प्लांट स्फोटात मृतांची संख्या ३५ वर!
सुश्रुत संहितेत भीमसेनी कपूराला “चक्षुष्य” म्हणजे डोळ्यांसाठी हितकारक मानले गेले आहे. याचा वापर डोळ्यांना शीतलता देण्यासाठी आणि आकर्षक बनवण्यासाठी होतो. यामध्ये अ‍ॅण्टी-बॅक्टेरियल आणि अ‍ॅण्टी-फंगल गुणधर्म आहेत, जे त्वचेतील जळजळ, खाज आणि फाटलेल्या पायांच्या उपचारात उपयुक्त ठरतात. चरक संहितेनुसार, भीमसेनी कपूर पचनक्रिया सुधारण्यात मदत करतो, भूक वाढवतो आणि अपचनाशी संबंधित समस्यांवर उपयोगी आहे. यामुळे श्वास घेण्यास अडचण असलेल्या स्थिती सुधारतात आणि फुफ्फुसांच्या संसर्गांवरही उपयोग होतो.
भीमसेनी कपूर डिफ्यूजर किंवा कपूरदाणीत टाकून घरात सुगंध निर्माण करता येतो. त्याचबरोबर नारळाच्या तेलात कपूर मिसळून डोक्याला लावल्यास शिथिलता येते. कपूराचा सुगंध मच्छर, झुरळ यांसारख्या कीटकांना दूर ठेवतो आणि हवा शुद्ध करतो. ज्योतिषशास्त्रानुसार, भीमसेनी कपूर जाळल्याने घरात आनंद, समाधान येते आणि भाग्य उजळते. त्याचा सुगंध मन शांत करतो, तणाव कमी करतो आणि एकाग्रता वाढवतो.
