मुंबईत पाच वर्षांनच्या सर्वे नंतर एकूण ११२ प्रकारांचे पाणपक्षी सापडण्यात आले. हे पक्षी महाराष्ट्राच्या सहा विविध प्रकारच्या पाणथळात सापडण्यात आले. १८ कुटुंबातील एकूण ११२ पाणपक्षी प्रजाती सापडण्यात आले आहेत.
सर्वेक्षणाचे निष्कर्ष सांगतात की शास्त्रज्ञ पाणथळ प्रदेशांचे संरक्षण करण्याचे महत्त्व अधोरेखित करत आहेत. मध्य आशियाई उड्डाण मार्गावरून प्रवास करणाऱ्या स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी, महाराष्ट्रात नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित अशा दोन्ही प्रकारच्या पाणथळ जागा आहेत. हे ठिकाणे मुक्कामाची ठिकाणे आणि हिवाळ्याचे ठिकाण म्हणून ओळखले जातात आतापर्यंत, महाराष्ट्रात २५६ प्रजातींची नोंद झाली आहे कारण महाराष्ट्र मध्य आशियाई फ्लायवे चा भाग आहे. हा मार्ग संपूर्ण रशियापासून ८ हजार किमी अंतरावर सुरू होतो. त्यांच्यापैकी किती अजूनही आपल्याला भेट देत आहेत किंवा नवीन प्रजाती येत आहेत का, हे सध्या सुरू असलेले सर्वेक्षणाद्वारे कळेल.
पक्षी त्यांच्या वार्षिक चक्रादरम्यान प्रजनन, थांबा आणि हिवाळ्याच्या ठिकाणी पोहोचण्यासाठी फ्लायवे वापरतात. “स्थलांतरित प्रजातींच्या अधिवेशनाने जगभरात नऊ स्थलांतरित फ्लायवे नियुक्त केले आहेत. त्यापैकी एक सीएएफ आहे, ज्यामध्ये ३० राष्ट्रांमधून स्थलांतरित पक्ष्यांचे मार्ग समाविष्ट आहेत. त्यातील बहुतांश मार्ग भारताचा आहे. नाशिकमधील नांदूरमधमेश्वर वन्यजीव अभयारण्य (रामसर साइट), औरंगाबादमधील जायकवाडी पक्षी अभयारण्य, नाशिकमधील गंगापूर धरण, सोलापूरमधील उजनी धरण, जळगावमधील हातनूर धरण, आणि अहमदाबादमधील विसापूर धरण असे महाराष्ट्रात सहा महत्त्वाच्या अंतर्देशीय पाणथळ जागा आहेत. आणि हे सर्वे स्थळं ह्या सर्वेक्षणासाठी निवडण्यात आले होते”, असे वीरेंद्र तिवारी, अतिरिक्त प्रधान मुख्य वनसंरक्षक, महाराष्ट्र मॅन्ग्रोव्ह सेल आणि कार्यकारी संचालक, मॅन्ग्रोव्ह फाउंडेशन म्हणाले.
‘धोकादायक आणि जवळपास धोक्यात असलेल्या प्रजाती, सीएएफ प्राधान्य प्रजाती आणि सीएएफ संवर्धन संबंधित प्रजातींचे दस्तऐवजीकरण करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न केले गेले. भारताच्या सीएएफ राष्ट्रीय कृती योजनेत प्राधान्य दिलेल्या सहा प्रजाती देखील अभ्यास कालावधीत लक्षात घेतल्या गेल्या’ हे ह्या अभ्यासात म्हटले आहे.महाराष्ट्रात पाच वर्षांनंतर पानपक्षीचे आगमन
मुंबईत पाच वर्षांनच्या सर्वे नंतर एकूण ११२ प्रकारांचे पाणपक्षी सापडण्यात आले. हे पक्षी महाराष्ट्राच्या सहा विविध प्रकारच्या पाणथळात सापडण्यात आले. १८ कुटुंबातील एकूण ११२ पाणपक्षी प्रजाती सापडण्यात आले आहेत.
सर्वेक्षणाचे निष्कर्ष सांगतात की शास्त्रज्ञ पाणथळ प्रदेशांचे संरक्षण करण्याचे महत्त्व अधोरेखित करत आहेत. मध्य आशियाई उड्डाण मार्गावरून प्रवास करणाऱ्या स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी, महाराष्ट्रात नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित अशा दोन्ही प्रकारच्या पाणथळ जागा आहेत. हे ठिकाणे मुक्कामाची ठिकाणे आणि हिवाळ्याचे ठिकाण म्हणून ओळखले जातात आतापर्यंत, महाराष्ट्रात २५६ प्रजातींची नोंद झाली आहे कारण महाराष्ट्र मध्य आशियाई फ्लायवे चा भाग आहे. हा मार्ग संपूर्ण रशियापासून ८ हजार किमी अंतरावर सुरू होतो. त्यांच्यापैकी किती अजूनही आपल्याला भेट देत आहेत किंवा नवीन प्रजाती येत आहेत का, हे सध्या सुरू असलेले सर्वेक्षणाद्वारे कळेल.
पक्षी त्यांच्या वार्षिक चक्रादरम्यान प्रजनन, थांबा आणि हिवाळ्याच्या ठिकाणी पोहोचण्यासाठी फ्लायवे वापरतात. “स्थलांतरित प्रजातींच्या अधिवेशनाने जगभरात नऊ स्थलांतरित फ्लायवे नियुक्त केले आहेत. त्यापैकी एक सीएएफ आहे, ज्यामध्ये ३० राष्ट्रांमधून स्थलांतरित पक्ष्यांचे मार्ग समाविष्ट आहेत. त्यातील बहुतांश मार्ग भारताचा आहे. नाशिकमधील नांदूरमधमेश्वर वन्यजीव अभयारण्य (रामसर साइट), औरंगाबादमधील जायकवाडी पक्षी अभयारण्य, नाशिकमधील गंगापूर धरण, सोलापूरमधील उजनी धरण, जळगावमधील हातनूर धरण, आणि अहमदाबादमधील विसापूर धरण असे महाराष्ट्रात सहा महत्त्वाच्या अंतर्देशीय पाणथळ जागा आहेत. आणि हे सर्वे स्थळं ह्या सर्वेक्षणासाठी निवडण्यात आले होते”, असे वीरेंद्र तिवारी, अतिरिक्त प्रधान मुख्य वनसंरक्षक, महाराष्ट्र मॅन्ग्रोव्ह सेल आणि कार्यकारी संचालक, मॅन्ग्रोव्ह फाउंडेशन म्हणाले.
हे ही वाचा:
आव्हाडांच्या कार्यकर्त्यांचा धुडगूस; सर्वसामान्यांचे हाल
आव्हाडांवर विनयभंगाचा गुन्हा, आव्हाड देणार आमदारकीचा राजीनामा
राष्ट्रवादीचे नेते जितेंद्र आव्हाडांचे ‘अशुद्ध’ ट्विट व्हायरल
टिपू सुलतानाचा पुतळा बसवला तर बाबरी ढाचा सारखी अवस्था करू
‘धोकादायक आणि जवळपास धोक्यात असलेल्या प्रजाती, सीएएफ प्राधान्य प्रजाती आणि सीएएफ संवर्धन संबंधित प्रजातींचे दस्तऐवजीकरण करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न केले गेले. भारताच्या सीएएफ राष्ट्रीय कृती योजनेत प्राधान्य दिलेल्या सहा प्रजाती देखील अभ्यास कालावधीत लक्षात घेतल्या गेल्या’ हे ह्या अभ्यासात म्हटले आहे.
