केंद्रीय आरोग्य सचिव पुण्य सलिला श्रीवास्तव यांनी सोमवारी ‘सीपीआर जागरूकता सप्ताह’ (CPR Awareness Week) चे उद्घाटन करताना सांगितले की, हृदयविकाराच्या झटक्यानंतर वेळेवर ‘कार्डिओपल्मनरी रिससिटेशन’ (सीपीआर) दिल्यास एखाद्याचा जीव वाचवता येऊ शकतो. कार्डिओपल्मनरी रिससिटेशन (CPR) ही एक जीवनरक्षक आणि अत्यावश्यक आपत्कालीन वैद्यकीय प्रक्रिया आहे, जी गंभीर हृदयरोगांच्या घटनांमध्ये रुग्णाच्या जगण्याची शक्यता अनेक पटींनी वाढवते.
देशभरात १३ ते १७ ऑक्टोबर या कालावधीत सीपीआर जागरूकता सप्ताह साजरा केला जात आहे. या उपक्रमाचा उद्देश म्हणजे सीपीआरविषयी जनजागृती करणे, प्रशिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि लोकसहभाग वाढवणे. श्रीवास्तव यांनी सार्वजनिक स्तरावर सीपीआरचे प्रशिक्षण आणि क्षमता निर्माण याची तातडीची गरज व्यक्त करताना सांगितले, “फक्त हातांच्या सहाय्याने सीपीआर करण्याची साधी कृतीही, तज्ज्ञ वैद्यकीय मदत येईपर्यंत शरीरातील महत्त्वाच्या अवयवांमध्ये रक्त आणि ऑक्सिजनचा प्रवाह कायम ठेवते. त्यामुळे व्यक्तीच्या जगण्याची शक्यता अनेक पट वाढते.”
हेही वाचा..
हजारीबागमध्ये नक्षलवाद्यांच्या अड्ड्यांवर छापा
नक्षलवाद्यांच्या आयईडी स्फोटात एक जवान जखमी
केंद्रीय मंत्री जीतन राम मांझी म्हणाले मी समाधानी
झारखंड, मिजोरम आणि जम्मू-काश्मीरमध्ये पोटनिवडणुकांसाठी निवडणूक आयोगाची अधिसूचना
त्यांनी पुढे सांगितले की, सरकारचे ध्येय असे आहे की प्रत्येक घर, शाळा, कार्यालय आणि सार्वजनिक ठिकाणी किमान एक व्यक्ती या जीवनरक्षक तंत्राचे प्रशिक्षण घेतलेली असावी. श्रीवास्तव म्हणाल्या, “भारतामध्ये अचानक मृत्यू होण्याच्या प्रमुख कारणांपैकी एक म्हणजे हृदयाची गती थांबणे (Cardiac Arrest) असून, जवळपास ७० टक्के घटना या रुग्णालयाबाहेर घडतात. अशा वेळी त्वरित वैद्यकीय मदत उपलब्ध नसते. त्या निर्णायक क्षणी एखाद्या नागरिकाने वेळेवर दिलेला सीपीआर जीव वाचविण्याच्या शक्यता मोठ्या प्रमाणात वाढवू शकतो.”
उद्घाटन समारंभादरम्यान उपस्थितांनी सीपीआरचे महत्त्व समाजात पोहोचवण्याचा आणि इतरांनाही हे तंत्र शिकण्यासाठी प्रेरित करण्याचा संकल्प केला. या कार्यक्रमात वैद्यकीय तज्ज्ञांनी ‘हातांनी सीपीआर’चे थेट प्रात्यक्षिक (Live Demonstration) दाखवले, ज्यातून हृदयविकाराच्या आपत्कालीन प्रसंगी एखाद्याचे प्राण वाचवण्यासाठी करता येणाऱ्या सोप्या पायऱ्या दाखवल्या गेल्या. सीपीआर प्रक्रियेत दर मिनिटाला साधारण १०० वेळा छातीवर दाब देणे, आणि वैद्यकीय मदत पोहोचेपर्यंत मेंदू व इतर महत्त्वाच्या अवयवांना रक्त व ऑक्सिजनचा पुरवठा टिकवण्यासाठी तोंडावाटे श्वास देणे यांचा समावेश होतो.
