कोविडचा संसर्ग केवळ संक्रमित व्यक्तीच्या शरीरावर परिणाम करत नाही, तर त्याच्या पुढील पिढीच्या मानसिक विकासावर आणि वर्तनावरही परिणाम करू शकतो. ऑस्ट्रेलियातील मेलबर्न विद्यापीठात झालेल्या एका नव्या संशोधनात असे आढळले आहे की जर वडिलांना मुलाच्या जन्माआधी कोविड झाला असेल, तर त्यांच्या वीर्यकोशिकांमध्ये (शुक्राणूंमध्ये) असे बदल होतात, जे मुलांच्या मेंदूच्या रचनेवर आणि वर्तनावर परिणाम करतात. विशेषतः या मुलांमध्ये चिंता (anxiety) सारख्या मानसिक समस्यांचा धोका अधिक आढळतो. हे संशोधन ‘नेचर कम्युनिकेशन्स’ या आंतरराष्ट्रीय विज्ञान पत्रिकेत प्रसिद्ध झाले आहे.
मेलबर्न विद्यापीठातील फ्लोरी इन्स्टिट्यूट ऑफ न्यूरोसायन्स अँड मेंटल हेल्थचे प्रमुख संशोधक प्राध्यापक अँथनी हॅनन म्हणाले, “पूर्वीच्या अनेक संशोधनांमध्ये हे दिसून आले होते की पुरुषांच्या ताणतणाव आणि आजारपणाचा त्यांच्या शुक्राणूंवर परिणाम होऊ शकतो, आणि त्यामुळे त्यांच्या मुलांच्या मेंदू आणि वर्तनावरही परिणाम होतो. हे बदल प्रामुख्याने शुक्राणूमध्ये असलेल्या RNA रेणूंमुळे होतात. RNA हे असे माहितीवाहक अणू आहेत, जे भ्रूणाच्या (embryo) विकासात अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. वडिलांच्या जीवनशैलीतील घटक या RNA रेणूंवर परिणाम करतात, आणि त्यामुळे मुलाच्या विकासाचे निर्देशच बदलतात.”
हेही वाचा..
मनोरुग्णांसाठी काम करणाऱ्या सेवा संकल्प प्रतिष्ठानने केले मदतीसाठी आवाहन
तालिबानने पाकिस्तानी चौक्यांवर एकाच वेळी कसा केला हल्ला?
२०२७ चा क्रिकेट वर्ल्डकप विराट, रोहित खेळणार?
एआय हब स्थापनेसाठी गुगलकडून अमेरिकेबाहेरची सर्वात मोठी गुंतवणूक भारतात!
संशोधकांनी हे समजून घेण्याचा प्रयत्न केला की कोविडचा संसर्ग वडिलांच्या शुक्राणूतील RNAला प्रभावित करतो का, आणि त्याचा मुलांवर कसा परिणाम होतो. या उद्देशाने, नर उंदरांच्या एका गटाला कोविडने संक्रमित केले गेले, आणि बरे झाल्यानंतर त्यांना निरोगी मादी उंदरांसोबत ठेवण्यात आले, जेणेकरून त्यांना पिल्ले होऊ शकतील. नंतर त्या पिल्लांच्या वर्तनाचा आणि मेंदूचा सखोल अभ्यास करण्यात आला.
संशोधनात असे आढळले की कोविड-संक्रमित वडिलांपासून जन्मलेल्या सर्व पिल्लांमध्ये चिंता आणि भीतीचे लक्षण अधिक प्रमाणात दिसून आले. विशेषतः, मादी पिल्लांच्या मेंदूतील हिप्पोकॅम्पस (hippocampus) नावाच्या भागात अनेक महत्त्वाच्या जीनच्या कार्यात बदल दिसले. हा मेंदूचा तो भाग आहे, जो स्मरणशक्ती, भावना आणि मानसिक संतुलनाशी संबंधित असतो. त्यामुळे वैज्ञानिकांचे मत आहे की कोविड संसर्गामुळे वडिलांच्या शुक्राणूंमध्ये झालेल्या बदलांमुळे मुलांच्या मेंदूच्या विकासावर आणि मानसिक स्थितीवर परिणाम होऊ शकतो.
शास्त्रज्ञांनी संक्रमित वडिलांच्या शुक्राणूतील RNAचे सखोल विश्लेषण केले आणि असे आढळले की कोविड संसर्गाने त्या RNA रेणूंवर परिणाम केला आहे, जे मेंदूच्या विकासात सहभागी जीन नियंत्रित करतात. प्राध्यापक हॅनन म्हणाले, “जर हे निष्कर्ष माणसांमध्येही लागू ठरले, तर त्याचा परिणाम जगभरातील लाखो मुलांवर आणि त्यांच्या कुटुंबांवर होऊ शकतो. हे एक मोठे सार्वजनिक आरोग्याचे आव्हान ठरेल.” त्यांनी पुढे सांगितले की या क्षेत्रात अजून अधिक संशोधन करण्याची गरज आहे, जेणेकरून या परिणामाचे नेमके स्वरूप समजता येईल आणि त्यावर योग्य उपाययोजना करता येतील.
