अमेरिकेने इराणवरील अणुस्थळांवर हल्ला केल्यानंतर, इराणने हॉर्मुझ सामुद्रधुनी बंद करण्याचा इशारा दिला आहे. ही सामुद्रधुनी जगातील तेल वाहतुकीसाठी अत्यंत महत्त्वाची असून, ही कृती केल्यास इराणला स्वतःच मोठ्या नुकसानीला सामोरे जावे लागेल, असा इशारा तज्ञांनी दिला आहे.
रविवारी इराणच्या संसदेमध्ये हॉर्मुझ सामुद्रधुनी बंद करण्यासाठी प्रस्ताव मंजूर करण्यात आला. आता अंतिम निर्णय इराणच्या राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेवर अवलंबून आहे.
तज्ज्ञांचे विश्लेषण: धोका अधिक, फायदा अत्यल्प
“ही शक्यता अत्यंत अल्प आहे. इराण जर सामुद्रधुनी बंद करत असेल, तर ते आपल्या शेजारील तेल उत्पादक देशांनाही शत्रू बनवेल. – वंदना हरी, संस्थापक, Vanda Insights (ऊर्जा विश्लेषक)
“इराण चीनला चिडवू इच्छित नाही. जर तेलपुरवठा खंडित झाला, तर चीनचा संताप आणि अमेरिका-इस्राएलकडून कडक प्रतिक्रिया संभवतात.” – आंद्रू बिशप, सिग्नम ग्लोबल अ‍ॅडव्हायजर्स
“चीन केवळ इराणवर नव्हे, तर संपूर्ण आखातातून येणाऱ्या तेलावर अवलंबून आहे. त्यामुळे शांतता आणि सुरळीत तेल वाहतूक चीनसाठी अत्यावश्यक आहे.” – क्लेटन सिगल, ऊर्जा सुरक्षा विश्लेषक
हे ही वाचा:
दीपस्तंभ फाउंडेशन मनोबल आता दिल्लीत!
‘ऑपरेशन राहत’ ते ‘ऑपरेशन सिंधू’: मोदी सरकारच्या १२ भारतीय बचाव मोहिमा!
प्रयागराजमध्ये ‘येशू दरबार’च्या नावाखाली हिंदूंचे धर्मांतर!
शत्रूने मोठी चूक केली, त्याला शिक्षा झालीच पाहिजे!
सामुद्रधुनीचे महत्त्व
हॉर्मुझ सामुद्रधुनी ही फारस उपसागरातून खुले समुद्रात जाण्याचा एकमेव मार्ग आहे. जगातील सुमारे २०% तेलवाहतूक इथूनच होते. अमेरिकन ऊर्जा माहिती प्रशासनाने याला “जगातील सर्वात महत्त्वाचा तेल वाहतूक मार्ग” असे म्हटले आहे.
संभाव्य परिणाम: दरवाढ, युद्धजन्य स्थिती
-
GasBuddy चे विश्लेषक पॅट्रिक डि हान म्हणतात की, अमेरिका येथे पेट्रोल दर $३.३५ ते $३.५० प्रति गॅलन पर्यंत वाढू शकतात, जे सध्या $३.१३९ आहे.
-
डेव्हिड रोशे, क्वांटम स्ट्रॅटेजी, “इराण पूर्णतः सामुद्रधुनी बंद करण्याऐवजी, छोट्या नौका, खाणी (mines) वापरून अंशतः अडथळा आणू शकतो.”
अमेरिकेची भूमिका आणि चीनचा दबाव
अमेरिकेने चीनला हॉर्मुझ सामुद्रधुनी बंद न होण्यासाठी दबाव टाकण्याचे आवाहन केले आहे. सध्या तरी कोणतीही व्यावसायिक जहाजे अडवली गेली नाहीत, अशी माहिती Joint Maritime Information Center कडून मिळाली आहे. “इराण पूर्ण बंदी न आणता, तेल वाहतुकीला अंशतः त्रास देऊन तेलाचे दर वाढवू शकतो, पण अमेरिकेचा गंभीर लष्करी प्रतिउत्तर टाळण्याचा प्रयत्न करेल,” असे सिग्नम चे बिशप म्हणाले.
