आपल्या संस्कृतीत सर्व प्राण्यांमध्ये ईश्वराचे अस्तित्व

राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी सोमवारी उत्तर प्रदेशमधील बरेली येथे आयोजित भारतीय पशुचिकित्सा अनुसंधान संस्थान (IVRI) च्या पदवीप्रदान समारंभात सहभाग घेतला. या प्रसंगी त्यांनी आपल्या भाषणात सांगितले की, “आपली संस्कृती ‘ईशावास्यमिदं सर्वम्’ या जीवनमूल्यावर आधारित आहे, जी सर्व प्राण्यांमध्ये ईश्वराचे अस्तित्व मानते. आपले देवता व ऋषि जे प्राण्यांशी संवाद साधत असत, ही संकल्पना याच विचारसरणीशी निगडित आहे.”

राष्ट्रपती मुर्मू यांनी विद्यार्थ्यांना उद्देशून सांगितले की, मानवाचा वन्य प्राण्यांशी व पर्यावरणाशी सहअस्तित्वाचा संबंध आहे. अनेक प्रजाती संपुष्टात गेल्या आहेत किंवा जाण्याच्या उंबरठ्यावर आहेत. त्यांनी यावर भर दिला की, “या प्रजातींचे संवर्धन जैवविविधतेसाठी व पृथ्वीच्या आरोग्यासाठी आवश्यक आहे. ईश्वराने मानवाला दिलेली विचारशक्ती सर्व जीवांच्या कल्याणासाठी वापरली गेली पाहिजे. कोरोना महामारीने मानवजातीला हे शिकवले की, फक्त उपभोगावर आधारित जीवनशैली माणसासह संपूर्ण पर्यावरणावर विनाशकारी परिणाम करू शकते.”

हेही वाचा..

सेनाप्रमुखांच्या भूतान दौऱ्यातून काय साध्य होणार ?

निवडणूक आयोगाचे मतदार पुनरीक्षण हा मोठा मुद्दा

काँग्रेसचे १५० नेते होते रशियाचे एजंट!

५० वर्षांनंतरही संविधानाबद्दल विरोधकांची भूमिका काय ?

राष्ट्रपती म्हणाल्या की, “आज जगभरात ‘वन हेल्थ (One Health)’ या संकल्पनेला महत्त्व दिलं जात आहे. ही संकल्पना मानते की मानव, पाळीव व जंगली प्राणी, वनस्पती आणि पर्यावरण यांचं परस्परावलंबित्व आहे. त्यामुळे आपल्याला पशुकल्याणासाठी प्रयत्न करायला हवेत. IVRI सारख्या प्रतिष्ठित संस्थांची भूमिका जूनोटिक (prani-janit) रोगांच्या नियंत्रणात फार महत्त्वाची ठरू शकते.”

त्यांनी पुढे सांगितले की, प्रौद्योगिकीमुळे (technology) पशुचिकित्सा व पशुसंवर्धनात क्रांती होऊ शकते. “जिनोम एडिटिंग, भ्रूण प्रत्यारोपण, आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स आणि बिग डेटा अ‍ॅनालिटिक्स यांसारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे संपूर्ण देशातील पशु दवाखान्यांना सक्षम करता येईल.” तसेच त्यांनी IVRI सारख्या संस्थांना आवाहन केलं की, “पशूंना स्वदेशी व किफायतशीर उपचार व पोषण उपलब्ध करून द्यावं. अशा औषधांचे पर्याय शोधावेत ज्यांचे दुष्परिणाम फक्त प्राण्यांवरच नव्हे, तर मानव आणि पर्यावरणावरही होतात.”

राष्ट्रपतींनी IVRI मधील विद्यार्थ्यांचे कौतुक करत म्हटले की, “बोलू न शकणाऱ्या प्राण्यांच्या उपचारासाठी आणि कल्याणासाठी त्यांनी आपले करिअर निवडले, ही बाब प्रशंसनीय आहे. जीवनात कधीही संभ्रम निर्माण झाला तर अशा मुक्या प्राण्यांचा विचार करा, तुम्हाला योग्य दिशा मिळेल.” तसेच त्यांनी विद्यार्थ्यांना उद्योजक होण्याचं आणि पशुविज्ञान क्षेत्रात स्टार्टअप्स सुरू करण्याचं आवाहन केलं. “या प्रयत्नामुळे तुम्ही गरजूंना रोजगार देऊ शकाल आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेतही योगदान देऊ शकाल,” असे राष्ट्रपती म्हणाल्या.