शरीर सुदृढ आणि तंदुरुस्त ठेवायचं असेल, तर योगापेक्षा उत्तम पर्याय नाही. योग केवळ शरीरासाठीच नव्हे, तर मनासाठीही अत्यंत लाभदायक ठरतो. अशाच एक प्रभावी योगपद्धतीचे नाव आहे, सूर्यनमस्कार. हा एक असा सोपा सराव आहे, जो मानसिक तणाव आणि शारीरिक त्रास दूर करण्यास मदत करतो. सूर्यनमस्कार हा योगाचा एक प्राचीन आणि प्रभावी अभ्यास असून, ८ योगासने मिळून १२ चरणांत पूर्ण केला जातो. तो शरीर, मन आणि आत्म्याचे समन्वय साधण्यास मदत करतो.
आयुष मंत्रालयानुसार सूर्यनमस्काराचे फायदे आणि योग्य पद्धती पुढीलप्रमाणे आहेत.
सूर्यनमस्काराचे शारीरिक आणि मानसिक फायदे: शरीराला बळकट आणि लवचीक बनवतो, स्नायूंना बळकटी मिळते, रक्ताभिसरण सुधारतो, तणाव, चिंता कमी होतात, मानसिक आरोग्य सुधारते, पचनक्रिया मजबूत होते, चांगली झोप लागते, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते, वजन नियंत्रणात राहते, हृदयाचे आरोग्य सुधारते शरीरातील सर्व अवयव सक्रीय होतात.
हेही वाचा..
लवकरच इंग्रजी बोलणाऱ्यांना लाज वाटेल!
२० जून : ईराणच्या इतिहासातील ‘वेदनादायक’ दिवस
मागच्या दाराने आलेले, शून्य जनाधार असलेले, राऊत…
निर्याती संधींमुळे भारतात हरित हायड्रोजनची मागणी किती वाढणार ?
योग्य वेळ आणि तयारी:
सकाळी, उपाशी पोटी, सूर्य उगवण्याच्या वेळेस सूर्यनमस्कार करणे सर्वोत्तम. आरामदायक वस्त्रे आणि शांत जागा निवडा. सुरुवातीस ३ वेळा पुरेसे आहे, नंतर हळूहळू वाढवता येईल. आरोग्य समस्यांवर उपचार घेत असाल, तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
सूर्यनमस्कारची १२ पावले (८ आसनांच्या साहाय्याने):
प्रणामासन – हात जोडून शांत मनाने सूर्याला नमस्कार, हस्तउत्तानासन – श्वास घेत हात वर, शरीर थोडं मागे झुकवा, हस्तपादासन – श्वास सोडून शरीर पुढे झुकवा, हात जमिनीला स्पर्श, अश्व संचालनासन – उजवा पाय मागे, डावा गुडघा वाकवलेला, दंडासन – दोन्ही पाय मागे नेऊन शरीर प्लँक स्थितीत, अष्टांग नमस्कार – गुडघे, छाती, ठोठा जमिनीला टेकवणे, भुजंगासन – श्वास घेत छाती वर, सापासारखी मुद्रा, अधोमुख श्वानासन – श्वास सोडून कंबर वर, उलटं ‘V’ आकार. (यानंतर पुन्हा अश्व संचालनासन ते प्रणामासन अशी उजव्या पायाऐवजी डाव्या पायाने पुन्हा पुनरावृत्ती)
श्वासावर लक्ष द्या:
प्रत्येक पावलात श्वास घेणे व सोडण्याचे योग्य नियमन आवश्यक आहे. हे तन आणि मनाच्या संतुलनासाठी महत्त्वाचे आहे. नियमित सराव केल्यास सूर्यनमस्कार हा संपूर्ण शरीर आणि मनाच्या आरोग्यासाठी अत्यंत प्रभावी ठरतो. त्यामुळे हा सराव आपली दिनचर्या ठरवा आणि निरोगी जीवनाकडे पहिला पाऊल टाका.
