अमेरिका आणि इराण यांच्यातील तणाव वाढतच चालला आहे. अमेरिकेने इराणच्या तीन नागरिकांवर आणि एका संस्थेवर निर्बंध लादले आहेत. ही संस्था तेहरानच्या डिफेन्स इनोव्हेशन अँड रिसर्च ऑर्गनायझेशनशी संबंधित आहे, ज्याला फारसीमध्ये एसपीएनडी म्हणतात. एसपीएनडी हा इराणच्या २००४ पूर्वीच्या अणु शस्त्र कार्यक्रमाचा थेट उत्तराधिकारी मानला जातो, ज्याला ‘अमाद प्रकल्प’ म्हणूनही ओळखले जाते. अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री मार्को रुबिओ यांनी सोमवारी एका निवेदनात सांगितले, “ज्या व्यक्तींवर निर्बंध लादले गेले आहेत, त्या सर्व व्यक्ती अशा क्रियाकलापांमध्ये सहभागी आहेत, जे सामूहिक विनाशासाठी असलेल्या शस्त्रांच्या प्रसारात प्रत्यक्ष योगदान देतात. इराण आपल्या अणु कार्यक्रमाचा वेगाने विस्तार करत आहे आणि अणु शस्त्रे आणि अणु शस्त्र वितरण प्रणालींवर लागू होणाऱ्या दुहेरी उपयोगाच्या संशोधन आणि विकास क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेला आहे. इराणकडे अणु शस्त्र नाही, तरीही तो ६० टक्के शुद्ध युरेनियमचे उत्पादन करत आहे आणि परदेशी कंपन्यांकडून दुहेरी उपयोगाच्या वस्तू खरेदी करण्यासाठी बनावट कंपन्यांचा आणि एजंट्सचा वापर करून आपले प्रयत्न लपवत आहे.
त्या निवेदनात पुढे सांगण्यात आले आहे, “या कारवाईचा उद्देश एसपीएनडीच्या अणु शस्त्र संशोधन आणि विकास क्षमतेला मर्यादा घालणे आहे. आजची ही कारवाई हे सुनिश्चित करण्यासाठी अमेरिकेची बांधिलकी दर्शवते की इराणला कधीही अणु शस्त्रे प्राप्त होणार नाहीत.” हे वक्तव्य रविवारी ओमानच्या राजधानी मस्कटमध्ये अमेरिका आणि इराण यांच्यात झालेल्या अप्रत्यक्ष अणु चर्चेच्या चौथ्या फेरीच्या समाप्तीनंतर आले. इराणच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते इस्माईल बाकेई यांनी ‘एक्स’ वर लिहिले, “इराण-अमेरिका अप्रत्यक्ष चर्चेची चौथी फेरी संपन्न झाली. दोन्ही बाजूंनी एकमेकांची भूमिका अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी आणि मतभेद दूर करण्यासाठी वास्तववादी मार्ग शोधण्यासाठी ही कठीण पण उपयुक्त चर्चा झाली. पुढील फेरीचे समन्वय आणि घोषणा ओमानकडून केली जाईल.
हेही वाचा..
जम्मू- काश्मीरमध्ये चकमक; शोपियानमध्ये एका दहशतवाद्याचा खात्मा
‘ऑपरेशन सिंदूर’ची माहिती परदेशी संरक्षण लष्करी अधिकाऱ्यांना देणार
ऑपरेशन सिंदूरच्या काळात भारतावर १५ लाख सायबर हल्ले; ‘या’ देशांमधून हॅकर्स कार्यरत
अमृतसरमध्ये विषारी दारू पिऊन १४ जणांचा मृत्यू; दारू पुरवठा करणाऱ्यासह चौघांना अटक
इराणचे परराष्ट्र मंत्री सईद अब्बास अराघची म्हणाले, “२०१५ च्या अणु कराराला पुनर्जीवित करण्यासाठी ओमानमध्ये अमेरिकेसोबत सुरू असलेली अप्रत्यक्ष चर्चा ‘अत्यंत गंभीर आणि स्पष्ट’ झाली आहे.” इराणचे अध्यक्ष मसूद पेजेशकियन यांनी तेहरानकडून त्याच्या अणु पायाभूत सुविधांना नष्ट करण्याच्या अमेरिकेच्या मागणीला ठामपणे नकार दिला. ओमानच्या राजधानीत इराणच्या सरकारी आयआरआयबी टीव्हीशी बोलताना इराणच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी सांगितले की चर्चा आता सामान्य मुद्द्यांवरून अधिक विशिष्ट प्रस्तावांवर आली आहे. त्यांनी चर्चा पुढे सरकताना सांगितले, परंतु वाढत्या गुंतागुंतीचाही स्वीकार केला. तसेच दोन्ही बाजूंनी चर्चा सुरू ठेवण्यावर सहमती दर्शवली आहे.
दरम्यान, इराणचे अध्यक्ष मसूद पेजेशकियन यांनी इराणच्या अणु पायाभूत सुविधांना नष्ट करण्याच्या अमेरिकेच्या मागणीला ठाम नकार दिला. पेजेशकियन म्हणाले, “इराण आपल्या शांततामय अणु अधिकारांपासून मागे हटणार नाही. आमचा अणु कार्यक्रम नागरिक उद्देशांसाठी आहे. त्यामुळे ते थांबवणे आमच्यासाठी स्वीकारार्ह नाही.
