केंद्रीय निवडणूक आयोग मंगळवार, ४ नोव्हेंबर पासून नऊ राज्ये आणि तीन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये मतदार यादी स्वच्छ करण्याच्या विशेष सघन पुनरावृत्ती (SIR) चा दुसरा टप्पा राबवत आहे. बिहारमधील विधानसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्याच्या दोन दिवस आधी हे पाऊल उचलण्यात आले असून इथे पडताळणीनंतर मतदार यादीतून ६८ लाखांहून अधिक नावे वगळण्यात आली होती. या मोहिमेत तामिळनाडू, केरळ, पश्चिम बंगाल, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, राजस्थान, छत्तीसगड, गोवा, गुजरात, पुद्दुचेरी, अंदमान आणि निकोबार बेटे आणि लक्षद्वीप येथील सुमारे ५१ कोटी मतदार सहभागी होतील. यापैकी तामिळनाडू, केरळ, पश्चिम बंगाल आणि पुद्दुचेरी येथे २०२६ मध्ये विधानसभा निवडणुका होणार आहेत.
SIR 2.0 चा भाग म्हणून, गणनेचा टप्पा आजपासून सुरू होत आहे आणि ही प्रक्रिया ४ डिसेंबरपर्यंत चालेल. निवडणूक आयोग ९ डिसेंबर रोजी मसुदा मतदार यादी प्रसिद्ध करेल आणि अंतिम मतदार यादी ७ फेब्रुवारी २०२६ रोजी प्रकाशित केली जाईल. नागरिक ९ डिसेंबर ते ८ जानेवारी दरम्यान दावे आणि हरकती दाखल करू शकतात, त्यावरच्या सुनावणी आणि पडताळणी ३१ जानेवारी २०२६ पर्यंत पूर्ण केल्या जातील.
सध्याच्या मतदार याद्या या २००२ ते २००४ मधील मतदार याद्यांशी जुळवल्या जातील, जेव्हा यापैकी बहुतेक राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये शेवटचा एसआयआर करण्यात आला होता. सध्या सुरू असलेला एसआयआर हा स्वातंत्र्यानंतरचा नववी अशी मोहीम आहे. शेवटचा २००२-०४ मध्ये झाला होता. २००३ च्या बिहारच्या मतदार यादीचा वापर निवडणूक आयोगाने सखोल पुनरावृत्तीसाठी केला होता त्याचप्रमाणे राज्यांमधील शेवटचा एसआयआर कट-ऑफ डेट म्हणून काम करेल.
हेही वाचा..
“भारतीय राजकारणात घराणेशाहीची जागा गुणवत्तेने घेण्याची वेळ आलीये!”
२१ क्विंटल फुलांच्या हारांची सजावट, १० लाखांहून अधिक दिव्यांनी उजळणार गंगा घाट
जेम अँड ज्वेलरी एक्स्पोर्ट प्रमोशन कौन्सिलने केंद्राकडे सुचवल्या महत्त्वाच्या सुधारणा
ना लालू प्रसाद, ना सोनिया गांधी यांचा मुलगा मुख्यमंत्री बनेल
मुख्य निवडणूक आयुक्त ज्ञानेश कुमार यांच्या मते, एसआयआर हा एक तपशीलवार, लोककेंद्रित उपक्रम असेल जिथे बूथ लेव्हल ऑफिसर (बीएलओ) मतदारांच्या तपशीलांची पडताळणी करण्यासाठी प्रत्येक घरात तीन वेळा भेटी देतील. पुनर्विचार प्रक्रियेत बीएलओ सर्वात महत्त्वाची भूमिका बजावतील. समावेशनाची इच्छा असलेल्या नवीन मतदारांकडून फॉर्म ६ आणि घोषणापत्रे गोळा करतील, मतदारांना गणना फॉर्म भरण्यास मदत करतील आणि ते निवडणूक नोंदणी अधिकारी (ईआरओ) किंवा सहाय्यक ईआरओकडे सादर करतील. जर गणनेचा फॉर्म परत केला नाही, तर बीएलओ शेजाऱ्यांशी सल्लामसलत करून आणि निष्कर्ष नोंदवून मृत्यू किंवा डुप्लिकेशन यासारख्या कारणांची चौकशी करेल. जे लोक गणनेचे फॉर्म सादर करतील त्यांनाच मसुदा मतदार यादीत समाविष्ट केले जाईल. मसुदा यादी प्रकाशित झाल्यानंतर, ज्या व्यक्तींची नावे पूर्वीच्या SIR रेकॉर्डशी जोडता आली नाहीत त्यांना मतदार नोंदणी अधिकारी त्यांच्या पात्रतेची पडताळणी करण्यासाठी नोटीस बजावतील. निवडणूक आयोगाचे असे मत आहे की एसआयआर हे सुनिश्चित करेल की कोणताही पात्र मतदार वगळला जाणार नाही आणि कोणत्याही अपात्र मतदाराचे नाव मतदार यादीत समाविष्ट केले जाणार नाही.
